Συνταγματικά φληναφήματα

Με έκπληξη διάβασα σε σειρά άρθρων του κ. Αν. Σ. Αγγελίδη στην εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» (με τελευταία δημοσίευση στις 29/8/08), όπου εισηγείται το εξής: «Αν η Τουρκία έχει τη βούληση για λύση, υπάρχει η απλή μέθοδος απόδειξης της διάθεσης αυτής: η αναθεώρηση του Συντάγματος του 1960, με συμφωνημένες τροποποιήσεις. Διαδικασία απλή χωρίς αχρείαστες επιπλοκές με νομικούς όρους ή υστερόβουλες σκέψεις».

Η πρόταση αυτή είναι πρόδηλα εσφαλμένη στη νομική της πτυχή και πολιτικά επικίνδυνη. Οι νομικοί λατρεύουν τις αντιπαραθέσεις και τις ανταλλαγές επιχειρημάτων, εντός και εκτός δικαστηρίων. Αρκεί, βέβαια, να υπάρχει και λογική θεμελίωση των συλλογισμών του καθενός...

Ως προς της νομική της πτυχή, η κριτική στην άποψη είναι σχετικά απλή. Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ένα απο τα αυστηρότερα συντάγματα στον κόσμο, προβλέπει σαφή διαδικασία και προσδιορισμένες πλειοψηφίες. Ένα σημαντικό μέρος του Συντάγματος δεν υπόκειται σε αναθεώρηση οποιασδήποτε φύσης, σύμφωνα με το άρθρο 182.2. Περαιτέρω, για όσα δύνανται να τροποποιηθούν προβλέπεται πλειοψηφία δύο τρίτων των βουλευτών κάθε κοινότητας. Από τα πιο πάνω, συνάγεται εύκολα και ανεξαίρετα ότι νομικά ομιλούντες η πρόταση για αναθεώρηση του Συντάγματος είναι ανεδαφική, τόσο όσο προς την ουσία της όσο και ως προς τα υποκείμενα της. Κι αυτό ακριβώς επειδή η Τουρκία δεν αρύεται κανένα δικαίωμα αυτής της φύσης εκ του Συντάγματός μας.

Ως προς την πολιτική πτυχή της πρότασης, η πρόταση είναι πολλαπλώς λανθασμένη και άστοχη. Η υπεροχή του ευρωπαϊκού δικαίου είναι πλέον αδιαμφισβήτη, τόσο από το ίδιο λεκτικό του Συντάγματος, όσο και από τη νομολογία του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Το κοινοτικό κεκτημένο είναι ένα τετελσμένο γεγονός που λειτουργέι υπέρ της πλευράς μας και θα ήταν τραγικά άσοφο να διαπραγματευτούμε ξανά με την Τουρκία αυτό που έχει καταστεί αυτονόητο.

Περαιτέρω, θεωρώ ότι κανένα σύγχρονο κράτος με στοιχειώδη αυτοσεβασμό δεν θα προσκαλούσε ένα άλλο για να διαπραγματευτεί μαζί του το θεμελιώδη καταστατικό του χάρτη, δηλαδή το σύνταγμά του! Ειδικά στην περίπτωση της Τουρκίας κάτι τέτοιο θα αποτελούσε και δικαίωση του επιχειρήματος της ότι η «ειρηνευτική επιχείρηση» της είχε σκοπό την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης!

Οι πολιτικές προτάσεις που κατατίθενται στο δημόσιο διάλογο οφείλουν να είναι τεκμηριωμένες και οι πολιτικές τους συνέπειες πρέπει να έχουν υπολογιστεί εκ των προτέρων. Είναι αναγκαία συνθήκη ώστε να μπορεί να διεξάγεται διάλογος πλήρης ουσίας και ώστε να μπορούμε να διεκδικούμε να αντιμετωπιζόμαστε ως σοβαροί από τους συνομιλητές μας, Κύπριους και άλλους.

Επί της προηγούμενης διακυβέρνησης πληροφορθηθήκαμε για τους οικειοθελώς προσφεύγοντες στην αυλή του Αρταξέρξη. Τι να πει όμως κανείς και για όσους με προχειρότητες, φενάκες και εύκολα λόγια οδεύουν με ασύγγνωστη ασυνειδησία για τα Σούσα;