Η απάντηση στο ερώτημα οδηγεί συχνά σε μια κυκλική και αδιέξοδη λογική: επειδή έτσι συμφωνήσαμε στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Απαντήσεις αυτού του είδους είναι ελάχιστα πειστικές, ειδικά για όσους δεν αρέσκονται να χάνονται στους μαιάνδρους της βιβλιογραφίας για το τι εστί ομοσπονδία και τι συνεπάγεται η επιλογή της ως μοντέλο λύσης για τον τόπο μας. Για δεκαετίες, η επιλογή της ομοσπονδίας ήταν μια πολιτική επιλογή της ελληνοκυπριακής ελίτ, που διαχειρίστηκε άτσαλα και κατά τρόπο αδιαφανή την πορεία του Κυπριακού. Όταν ξημέρωσε η 24η Απριλίου 2004, όλοι βρεθήκαμε αντιμέτωποι με τις φοβίες, τις απορίες και τις επιφυλάξεις που σέρνονταν για χρόνια ανάμεσα στα πόδια μας.
Η επίκληση ενός πλαισίου λύσης που συμφωνήθηκε το 1977-79 πείθει ελάχιστα τη γενιά μου: οι αποφάσεις λήφθηκαν για εμάς, χωρίς εμάς και διεκδικούν να καθορίσουν τη ζωή μας. Αναπόδραστα, το τίμημα απονομιμοποίησης της λύσης στις συνειδήσεις πολλών συνομήλικών μου, καταβάλλεται με την υιοθέτηση πιο ακραίων και πιο φοβικών απόψεων, που καταλήγουν στο εξής: όχι σε όλα, να ζήσουμε για πάντα έτσι όπως είμαστε. Ωστόσο, είναι ουτοπία να νομίζει κανείς ότι τα πράγματα δεν αλλάζουν ποτέ. Για την Κύπρο, αυτού του είδους οι ευσεβοποθισμοί μπορούν να μετατραπούν σε δυστοπία.
Υπάρχουν τρεις βασικοί λόγοι που αποτελούν γενεσιουργές αιτίες της ομοσπονδίας, ως πολιτικού φαινομένου: συλλογική ασφάλεια, οικονομική ευμάρεια, διεύρυνση της αγοράς και παραμερισμός των εμποδίων στη διακίνηση αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων. Μια ματιά στη Συνθήκη για τη Λειτουργία της ΕΕ μας υπενθυμίζει ότι οι πρώτες ιδρυτικές συνθήκες των Κοινοτήτων είχαν στηριχθεί και είχαν ταχθεί στην εξυπηρέτηση αυτών των τριών στόχων. Το κομμάτι αυτό επιβιώνει και ενδυναμώνεται με συνεχείς αναθεωρήσεις. Άρα, η θεμελιωτική δυναμική της ομοσπονδίας είναι μια κατεξοχήν ευρωπαϊκή επιλογή. Σε πείσμα όσων έχουν υφαρπάξει την έννοια της «ευρωπαϊκής λύσης», πρέπει να αντιτείνεται ότι η ευρωπαϊκή δυναμική έχει δύο τάσεις: διαρκής προσέγγιση και εναρμόνιση από τη μια, και αποκέντρωση εξουσιών στις περιφέρειες από την άλλη. Το κλειδί σε κάθε τάση είναι ένα: συναίνεση.
Η ομοσπονδία, ως μοντέλο λύσης για την Κύπρο, δεν συντονίζεται μόνο με το ευρωενωσιακό παράδειγμα ολοκλήρωσης. Κουβαλάει μέσα της και το μοναδικό σπέρμα κοινωνικής αλλαγής που είναι δυνατό να υπάρξει στον τόπο. Με το διαχωρισμό των κοινωνιών μας, είναι αναπόφευκτο ότι δεν πρόκειται να υπάρξει ποτέ η γονιμοποιός όσμωση δυναμικών και εμπειρίας, ούτε πρόκειται να ενωθούν δυνάμεις για την επίτευξη και τον πολλαπλασιασμό περαιτέρω κατακτήσεων και βελτίωση των όρων διαβίωσής μας στο νησί. Επιπλέον, η διατήρηση του στάτους κβο, πέρα από την επισφαλή πολιτική προοπτική που δίνει για όλα τα μέρη, θα οδηγήσει αναπόφευκτα στην υιοθέτηση πιο συγκρουσιακών ή ανέφικτων στόχων και από τις δύο πλευρές. Αναπόφευκτα, μια «παγωμένη» σύγκρουση, όπως αυτή του Κυπριακού, θα διέρχεται μέσα από διαδοχικούς κύκλους έντασης, σύγκρουσης και αστάθειας. Σε αυτό το σενάριο, θα εγγράψουμε όλοι αρνητικά πρόσημα στη στήλη των αποτελεσμάτων μας: η δυστοπία που λέγαμε πιο πάνω…
Και μια τελευταία παρατήρηση: η επιδίωξη της ομοσπονδίας από την ελληνοκυπριακή πλευρά φέρει μια διπλή ειρωνεία. Ως επιλογή της ελίτ, μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για κοινωνική αλλαγή, χωρίς όμως να εγγυάται στα μέλη αυτής της ελίτ ότι θα συνεχίσουν να έχουν τη σημερινή τους θέση. Ως επιλογή των μετριοπαθών και της Αριστεράς, προβάλλεται ως αναγκαιότητα στην οποία πειθαναγκαστήκαμε από την ιστορία. Δεν είναι η ώρα για μαθήματα ιστορίας και εξιστόρηση των βημάτων που μας έφεραν ως εδώ. Ας μείνει αυτό: η ομοσπονδία μπορεί να είναι και να προβάλλεται ως αυθεντικά ευρωπαϊκή επιλογή θετικής προοπτικής και όχι ως αναγκαστικός μονόδρομος των λογικών του «το μη χείρον, βέλτιστον».
3 σχόλια:
Σωστά τα λες. Τζιαι μιλώντας στην γλώσσα του € που καταλαβαίνει η πλειοψηφία του ππαραόπιστου κυπριακού λαού, δεν πάεις πολλά μακρυά άμαν τα ευρώ τα φκάλλεις που τον τουρισμό, που τες υπηρεσίες τζιαι μελλοντικά ίσως που τα πετρέλαια αν κάθεσαι πάνω σε παρούτι έτοιμο να εκραγεί. Ένα ππά σε περίοδον έντασης κουστίζει στον τουρκικό στρατό ένα Ππά τζιαι σε μας μιαν τουριστική σαιζόν. Τζιαι από πολέμους τζιαι εντάσεις δίπλα μας δεν είναι αυτόν που λείπει.
Άσε που έχει τζιαι μιαν άλλην διάστασην. Η διεθνής κοινότητα δεν αντέχει να έχει μη κανονικές καταστάσεις τζιαι αργά η γλήορα θα θελήσει να ομαλοποιήσει την κατάστασην ψευδοκράτος. Μετά πον να το αναγνωρίσουν, τα πράματα θα ένει πολλά πιο ενταντίον μας.
Συμφωνώ προσθέτοντας μόνο ότι με βάση την ιστορία και την προηγούμενη συμπεριφορά ολών των κατοίκων αυτού του νησιού η ομοσπονδία είναι και σωστή, και δίκαιη.
Και να σταθώ λίγο στο σημείο: "...πείθει ελάχιστα τη γενιά μου: οι αποφάσεις λήφθηκαν για εμάς, χωρίς εμάς και διεκδικούν να καθορίσουν τη ζωή μας."
Τούτο είναι διότι η γενιά μας εμεγάλωσε με ελληνοχριστιανικό καθωσπρεπισμό ζητώντας μια λύση αόριστη και πιστεύοντας ότι έχει το δίκιο με το μέρος της. Δεν μας έμαθαν να αγαπούμε τον τόπο μας αλλά ότι έχουμε καταπατημένα "ανθρώπινα δικαιώματα" - πάλε γενικά τζαι αόριστα... Αρά εν φυσικό ότι η γενιά μας - παράλληλα με τις πολιτικές ηγεσίες που διαπραγματεύονταν μια λύση ομοσπονδίας - να έχει κάτι ηρωικό και ένδοξο στο μυαλό της, αντι του συμβιβασμού.
Το πρόβλημα δυστυχώς είναι με τους Ελληνοκύπριους δεν είναι πως έχουν αναπτύξει αντιστάσεις στα επιχειρήματα υπέρ της ομοσπονδίας αλλά πως δηλητηριάστηκε πριν οκτώ χρόνια η ψυχή τους με αποτέλεσμα να έχουν αναπτύξει αντιστάσεις στη συνεννόηση με τους ΤΚ. Η ομοσπονδία ήταν ο δούρειος ίππος.
Θέλω δηλαδή να πω, ως νενέκος του 2004, πως για να υπάρξει λύση του Κυπριακού πρέπει να υπάρξει πρώτα συνεννόηση με τους ΤΚ. Είτε σε ενιαίο κράτος καταλήξουμε μετά τη λύση είτε σε ομοσπονδία, χωρίς τη συνεννόηση δεν θα υπάρξει η αναγκαία καλή θέληση για να λειτουργήσει η όποια λύση.
Δημοσίευση σχολίου