Θα σας ταράξουμε στη νομιμότητα

Ήταν ο Δάντης νομίζω που είχε αναφέρει ότι τα πλέον φλέγοντα μέρη στην κόλαση προορίζονται για αυτούς που σε καιρούς μεγάλης κρίσης παρέμειναν ουδέτεροι. Θα τους έχετε συναντήσει κι εσείς σε πολλές περιστάσεις και θα τους έχετε παρατηρήσει με διάφορες αφορμές. Για τους ουδέτερους μιλώ, που είτε με τη σιωπή είτε με την υπεκφυγή και το στρογγύλεμα των λόγων τους αποφεύγουν να πάρουν θέση στις δύσκολες στιγμές. Αναμένουν μόνο να κοπάσει ο κουρνιαχτός και φρόνιμα και τακτικά πάνε με κείνον που νικά. Είναι η εύκολη και ασφαλής λύση. Σωπαίνεις, εξαφανίζεσαι από το προσκήνιο και όταν ξεκαθαρίσει η κατάσταση εμφανίζεσαι για να δοξάσεις τον νικητή και να υπενθυμίσεις ότι ήσουν πάντα στο πλευρό του.

Ας μην προσθέσω κι εγώ ακόμη ένα κλισέ στα τόσα που ακούσαμε: δεν εκφράζω τη θλίψη μου και την απογοήτευσή μου ούτε τον προβληματισμό μου για τα τεκταινόμενα των ημερών. Αντίθετα, νιώθω ότι όσα βιώνουμε θα έπρεπε να ήταν καλοδεχούμενα. Απέναντι στη συνήθη πρακτική του όπως-όπως κουκουλώματος και στις θλιβερού περιεχομένου συνεννοήσεις, έχουμε επιτέλους την ευκαιρία να δούμε τα πράγματα να εκτυλίσσονται με έναν διαφορετικό τρόπο. Μέσα στην αναμενόμενη συνωμοσία σιωπής, δημιουργείται με εκκωφαντικό τρόπο μια δυναμική που μιλάει απλά, δίκαια, λογικά. Είναι ηθική υποχρέωσή μας να τη δυναμώσουμε, να σταθούμε δίπλα της, να την προστατεύσουμε.

Ο πιο μεγάλος αιφνιδιασμός για όλους αυτούς που έμαθαν να διοικούν σηκώνοντας το ακουστικό, μοιράζοντας εντολές και ζητώντας από τους γύρω τους να χειροκροτούν ή να πέφτουν στα γόνατα είναι ότι τους απευθύνθηκε η απλή γλώσσα της νομιμότητας. Όσοι έμαθαν να ελίσσονται, να συνεννοούνται, να βρίσκουν κοινούς κώδικες για να πορευτούν χέρι-χέρι, άλλοτε συγκαλύπτοντας τα ανομήματά τους κι άλλοτε προσποριζόμενοι τα οφέλη της εξουσίας, τα έχασαν ενώπιον του αυτονόητου, ότι δηλαδή μια εκ των προτέρων γνωστή και πάγια διαδικασία θα εφαρμοστεί για την εξέτασή τους και τώρα πασχίζουν να απαλλαγούν, έτοιμοι να κόψουν ακόμα και την ουρά τους για να ξεφύγουν από το δόκανο.

Μπροστά στην παρούσα κρίση, έχουμε μια άριστη ευκαιρία να εμπεδώσουμε απλά μαθήματα κράτους δικαίου και εύρυθμης πολιτειακής λειτουργίας. Ιδανικά θα είχαμε συνεπείς και αφοσιωμένους πολιτικούς, οι οποίοι θα αναδεικνύονταν από συνειδητοποιημένους και υπεύθυνους πολίτες. Ωστόσο, η πραγματικότητα μας ταΐζει διαρκώς διαψεύσεις κι έτσι δεν έχουμε παρά να επιλέξουμε τους λίγους από την κάθε ομάδα που μπορούν να τραβήξουν κουπί.

Από τη μια, εξακολουθώ να πιστεύω ότι ο πρώτος με τον οποίο θα πρέπει να έρθει σε ρήξη ο Πρόεδρος είναι με τον εαυτό του και τις επιλογές του. Έχει μια εξαιρετική, και πλέον τελευταία, ευκαιρία να σώσει την υστεροφημία του και τον τόπο. Από την άλλη, το πολιτικό αισθητήριό μου, που επιβεβαιώνεται από όσα ακούω γύρω μου, λέει ότι αν τα πράγματα οδηγηθούν στην απομόνωση και τον παραγκωνισμό, με οποιοδήποτε τρόπο, του γενικού εισαγγελέα τότε δεν θα απομείνει κανένα εμπόδιο για τον ολοκληρωτικό εκμαυλισμό της κοινωνίας μας.

Η ερμηνεία των εξελίξεων δεν μου αφήνει προσωπικά αμφιβολία ότι το κατεστημένο, το οποίο αρνείται να παίξει με τους κανόνες, θέλει να εξωθήσει τα πράγματα σε ακόμα πιο ακραίες καταστάσεις. Με τη μαφία δεν μπορείς να συνομιλήσεις με φυσιολογικούς όρους και, όχι τυχαία, σε χώρες με βαθιές ρίζες παρανομίας, διαπλοκής και ασυδοσίας, η μόνη αποτελεσματική απάντηση σε όλους αυτούς δεν ήταν ο κατευνασμός ή η αδιαφορία, αλλά το ότι τους τάραξαν στη νομιμότητα. Ελπίζω ότι κι εδώ η ίδια μέθοδος θα φέρει στα συγκαλά τους όσους ζαλίστηκαν από την άσκηση, αυτού που λανθασμένα θεωρούσαν ως ανέλεγκτη εξουσία.

Περάσματα και διαβάσεις

Το Πάσχα ήταν παλιά ο καιρός του περάσματος. Μας έπαιρναν από το χέρι οι σχολικές διακοπές και μας περνούσαν από την Άνοιξη στο καλοκαίρι. Η Άνοιξη ήταν πάντα με κεφαλαίο μέσα μας (αλλά και το κεφάλαιο εντός μας), την ώρα που το καλοκαίρι έμενε χαλαρό και ικανοποιημένο με τα μικρά του γράμματα και τα μεγάλα ποτήρια του φραπέ.

Στεκόμουν πάντα αμφίθυμος απέναντί του – αποστεωμένο, αποστραγγισμένο από το νόημά του με τη βοήθεια όλων ανεξαιρέτως των θεολόγων των σχολικών μου χρόνων, μου φαινόταν πάντα βαριά η σκιά τού θανάτου που κουβαλούσε. Μην με παρεξηγείτε: το θρησκευτικό του νόημα και η αξία δεν είναι το θέμα εδώ. Δεν με αφορά και δεν το κρίνω.

Από την άλλη, δεν σ’ άφηνε τελείως στεγνό: είχες δεκαπέντε μέρες ανάπαυλα, η φύση ξυπνούσε μέσα από χώμα, η μέρα μεγάλωνε την επικράτειά της και το φως αντανακλούσε πάνω στις πουρόπετρες της Λευκωσίας. Η ζωή επέστρεφε από το παλιό κρυφό μονοπάτι και η επαναληπτικότητα του προγράμματος σήμαινε ότι πλησιάζαμε σε ένα ακόμα τέλος. Ήταν η εποχή που βιαζόμασταν: να ξεμπερδεύουμε, να μεγαλώσουμε, να ξεφύγουμε, να φιληθούμε, να μάθουμε όσα μαθαίνονται με το σώμα. Από τότε, πέρασε ο καιρός, ο χρόνος κυλάει ακόμα πιο γρήγορα, λες και μετά τα τριάντα τρέχουμε σε κατηφόρα. Κι έπειτα, έλειψε και η ευκαιρία του αναχωρητισμού, της απομόνωσης στο χωριό, της ραστώνης, τα δυο τσίπουρα με το φαγητό και ένα βιβλίο για μετά.

Κι όμως, δεν ήταν πάντα έτσι. Ή τουλάχιστον έτσι νομίζω. Η αγάπη ήταν αγάπη. Ο χρόνος ήταν μπροστά μας. Αυτή κοιμόταν στη θέση του συνοδηγού κι εγώ κοιτούσα τον ορίζοντα. Δεν είχα ιδέα πού πήγαινα, αλλά όλα μου φαίνονταν εφικτά. Δεν είχα ονειρευτεί όλα τα ταξίδια που ήθελα κι ούτε είχα υποψιαστεί όλα τα καρφιά που μου μέλλονταν. Ήμουν στον θυμωμένο όχλο, ζηλωτής για ιδέες που ήθελαν τόλμη και αφοσίωση. Μα το πρόβλημά μου ήταν πάντοτε ότι έχανα γρήγορα το ενδιαφέρον μου κι ότι ξεκαθάριζα τους λογαριασμούς μου με κάθε παλαβό που συναντούσα στον δρόμο. Κι υποψιάζομαι ότι ίσως γι’ αυτό να καθυστερούσα στα περάσματα κι οι διαβάσεις μου να έπαιρναν τόσο καιρό για να γινούν. Καλή Ανάσταση σε όλους, όπως και αν την νοεί ο καθείς.