Το σκουπιδιάρικο της Ιστορίας

Η πολιτική και η Ιστορία μας ξανακτυπάνε την πόρτα. Δεν έχει σημασία αν θέλουμε να ακούσουμε ή να καμωθούμε ότι ήταν ένας τυχαίος αέρας που πέρασε από τη γειτονιά. Το δίλημμα θα φτάσει ενώπιόν μας, είτε με την κατάληξη σε δημοψήφισμα είτε με τη συνολική αποτυχία ή τερματισμό των συνομιλιών. Και όπως σε όλα τα κράτη, δεν έχουμε την ευχέρεια να ζητήσουμε από την πλειοψηφία να ζήσει με την επιλογή της, ενώ η μειοψηφία να δημιουργήσει το δικό της παράλληλο σύμπαν, όπου τα πράγματα θα λειτουργήσουν διαφορετικά.

Ας μην εκληφθεί η προσέγγισή μου ως μια κραυγή εσχατολογικού χαρακτήρα. Παρά μόνο ως κριτική στην άποψη που θέλει τα πράγματα να μην αλλάζουν, τις επιλογές να μην έχουν συνέπειες, τους ανθρώπους να μην έχουν ατομική ευθύνη. Η συγκυρία μας φέρνει για μία δεύτερη φορά την ευκαιρία να διαλεχθούμε με την ιστορία, την πολιτική, τον σύγχρονο κόσμο, την προοπτική, τους εαυτούς μας τους ίδιους. Η επιλογή της ακινησίας, της διατήρησης του σημερινού καθεστώτος, της στείρας άρνησης δεν έχει ουσιαστικό περιεχόμενο, αλλά συνεπάγεται συγκεκριμένο και μετρήσιμο κόστος.

Η Κύπρος έχει σαφή και μετρημένη αξία στον κόσμο, την ΕΕ  και την περιφέρειά της. Το μέγεθός μας οφείλουμε να το αποτυπώσουμε αυθεντικά και έντιμα, και όχι μέσα από παραμορφωτικούς καθρέφτες, οι οποίοι άλλοτε επιστρέφουν την εικόνα ενός γίγαντα κι άλλοτε τη θλιβερή μιζέρια ενός ζωυφίου που κάποιοι ετοιμάζονται να το συνθλίψουν. Ας μην αφεθούμε σε καμία από τις δύο ακραίες μορφές αντιμετώπισης. Ο τόπος μας χόρτασε το είδος του ηθικού πανικού που επικρατεί στη δημόσια σφαίρα για δεκαετίες. Οι επόμενοι μήνες δεν είναι μήνες για να διεκτραγωδήσουμε τις εξελίξεις ούτε και για να επιστρέψουμε στη νοσηρότητα ενός ακόμη διχασμού. Για μία φορά, ας επιλέξουμε την ψυχραιμία και τον ορθό λόγο, μακριά από συναισθηματισμούς, υπερβολές και φορτισμένα λόγια.  Ας επιλέξουμε να ανοίξουμε τον τόπο, τα μυαλά μας και τα αυτιά μας στον κόσμο.

 Το σκουπιδιάρικο της Ιστορίας ετοιμάζεται να ξαναπεράσει από τη γειτονιά μας. Σε αυτό επιβαίνουν οι υπηρέτες της, οι άνθρωποι με τα μεγάλα σάρωθρα και τις κυνικές κινήσεις. Ποιους άραγε θα μαζέψουν για να στείλουν στις χωματερές και τις υποσημειώσεις των βιβλίων; Όσους θα πιστέψουν και θα προσπαθήσουν για τη λύση στη βάση της ομοσπονδίας ή όσους θα αντισταθούν στην αλλαγή και θα επιχειρηματολογήσουν για την απόρριψή της; 

Αν θα έπρεπε με δυο λόγια να αποτυπώσω το προσωπικό πολιτικό μου credo, αυτό θα ήταν ότι πιστεύω γνήσια στη λύση της ομοσπονδίας, στη συνύπαρξη, στην επούλωση των τραυμάτων, στην αναγνώριση της θυματοποίησης, στην υπεύθυνη και αποτελεσματική συμμετοχή του κάθε πολίτη και της κάθε κοινότητας στη διακυβέρνηση του τόπου. Πιστεύω αυθεντικά στη ζωντανή προοπτική μιας ενωμένης Κύπρου, στην κοινωνική αλλαγή που αυτή θα φέρει, στις πολιτικές της συμφιλίωσης και στις δυνάμεις της μετριοπάθειας. Επιλέγω τον άγνωστο και θαυμαστό καινούργιο κόσμο, που θα φτιάξουμε με τη λύση.

Κι από την άλλη, απορρίπτω τη λογική του διαχωρισμού, της διαρκούς αντιπαράθεσης και τη ρητορική του θανάτου που τις συνοδεύει. Απορρίπτω τη στασιμότητα, τη λογική του ηρωικώς πεσόντος και αποτυχόντος, ακόμα και αυτή την ίδια τη ρητορική του «οδυνηρού συμβιβασμού». Αυτά είναι τα σκουπίδια δεκαετιών, που θα ήθελα να ρίξω στην καρότσα του σκουπιδιάρικου.

#to_telos_ton_psevdaisthiseon

·      Ψευδαίσθηση είναι να ξυπνάς κάθε μέρα, τα τελευταία πενήντα χρόνια, και οι εφημερίδες να έχουν το ίδιο πρωτοσέλιδο: το Κυπριακό.

·      Ψευδαίσθηση είναι να κηρύσσεις μακροχρόνιους και να τάζεις την επιστροφή όλων των προσφύγων.

·      Ψευδαίσθηση είναι να προβάλλεις το οικονομικό θαύμα της Κύπρου, προσποιούμενος ότι τα λεφτά βλάστησαν στη γη ή έπεσαν από τον ουρανό.

·      Ψευδαίσθηση είναι να ζεις δανειζόμενος από το μέλλον σου.

·      Ψευδαίσθηση είναι να ψηφίζεις κάθε φορά όσους διεκδικούν τις εκλογές με τα ίδια προεκλογικά συνθήματα: αξιοκρατία, αλλαγή, διαφάνεια.

·      Ψευδαίσθηση είναι να περιμένεις κάτι να αλλάξει, αρκεί να μην κουνηθείς ο ίδιος.

·      Ψευδαίσθηση είναι να πληρώνεις έκτακτη αμυντική εισφορά, πιστεύοντας ότι μπορείς με αξιώσεις να αναμετρηθείς στρατιωτικά.

·      Ψευδαίσθηση είναι να θεωρείς ότι το να εργοδοτείς έναν κακομοίρη από την Ασία σε καθιστά Ευρωπαίο.

·      Ψευδαίσθηση είναι η δημοκρατία στην οποία το μόνο που χρειάζεται να κάνεις είναι να ψηφίζεις κάθε πέντε χρόνια.

·      Ψευδαίσθηση είναι οι ευγενικές χορηγίες των μεγαλοεπιχειρηματιών με τα δανεικά που έχουν πάρει.

·      Ψευδαίσθηση είναι να μιλάς για το Κυπριακό σαν να ζεις στις 14 Ιουλίου 1974.

·      Ψευδαίσθηση είναι να πιστεύεις ότι δεν υπάρχει διαπλοκή τραπεζών-πολιτικών-γραφείων.

·      Ψευδαίσθηση είναι να πιστεύεις ότι τα λεφτά στην εκκλησία του Τράχωνα τυγχάνουν συνετής διαχείρισης.

·      Ψευδαίσθηση είναι να ευελπιστείς ότι θα εκλεγεί κάποιος βουλευτής χωρίς να έχει εκστομίσει τις λέξεις: ιερό, απαράδεκτο, απαράγραπτο.

·      Ψευδαίσθηση είναι να ελπίζεις ότι θα πάρει πρωτάθλημα η Ομόνοια.

·      Ψευδαίσθηση είναι να διορίζεις τον διάβολο διοικητή του Παραδείσου και να περιμένεις τα χερουβείμ να ψάλλουν κατανυκτικά.

·      Ψευδαίσθηση είναι ότι μας διοικούν άριστοι.

·      Ψευδαίσθηση είναι να πιστεύεις ότι η κοινωνική αλληλεγγύη ισοδυναμεί με 10 ευρώ στον Ραδιομαραθώνιο.

·      Ψευδαίσθηση είναι να μιλάς για επανεκκίνηση της οικονομίας, την ώρα που η αγορά έχει πεθάνει και ο κοινωνικός ιστός ξηλώνεται από τα κάτω.

·      Ψευδαίσθηση είναι να πιστεύεις ότι κάποιος νοιάζεται πραγματικά.

·      Ψευδαίσθηση είναι οι ομιλίες στη Βουλή κατά τη διάρκεια της ψήφισης του προϋπολογισμού.

·      Ψευδαίσθηση είναι να ταΐζεις τον κόσμο τηλεοπτικά σκουπίδια και μετά να τον κατηγορείς ότι δεν είναι ενεργός πολίτης.

·      Ψευδαίσθηση είναι να πιστεύεις ότι ο σοσιαλισμός είναι δυο ενέσεις μπότοξ στα συνθήματα του ’70.

·      Ψευδαίσθηση είναι ο ήχος της σφραγίδας πάνω στη «βίζα» των κατεχομένων.

·      Ψευδαίσθηση είναι οι Κυριακές στο mall που καθιστούν αναλώσιμους τους εργαζόμενους και καταναλωτικά ρομπότ τους πολίτες.

·      Ψευδαίσθηση είναι να αναμένεις από τους μαθητές να αναπτύξουν αυτό το θέμα σε 450 λέξεις.

Η άλλη όχθη γέννησε

http://vlemmata.blogspot.com/

Το λάθος ερώτημα

Παρακολουθώ με πολύ ενδιαφέρον τις απόψεις που βλέπω στη δημόσια σφαίρα για το ζήτημα της οριζόντιας ψήφου. Υπέρ, κατά, αδιάφοροι και τ’ άλλα παιδιά, όλοι φαίνονται να ασχολούνται, επιτέλους, με ένα θέμα που έχει μυρωδιά πολιτικής. Μόνο που το ζήτημα της εισαγωγής της μοιάζει να είναι το λάθος ερώτημα. Κι εξηγούμαι, αφού πρώτα αποπειραθώ να συνοψίσω.

Το προφανές θετικό της είναι ότι διευρύνει τα όρια της επιλογής, επιτρέποντας την επιλογή των αξιότερων, ικανότερων, εντιμότερων, απεγκλωβίζοντας τους ψηφοφόρους από τον κομματικό εναγκαλισμό και επιτρέποντας το όνειρο της εκλογής στους ανεξάρτητους βουλευτές. Από την άλλη τα μειονεκτήματά της φαίνονται να υπερτερούν αριθμητικά και ποιοτικά. Κανείς δεν φαίνεται να προσμετρά τη δυνατότητα κατευθυνόμενης ψήφου από τους ισχυρούς κομματικούς πυρήνες προς υποψηφίους άλλων κομμάτων. Ή τα εκλογικά μαθηματικά που τη συνοδεύουν. Ή τη δυνατότητά της να καθιερώσει το σταριλίκι και τις εξαρτήσεις από χρήμα, προβολή και πάτρωνες. Κι επίσης, τη συναίρεση των θέσεων, ώστε όλοι να είναι λίγο πιο στρογγυλεμένοι και ελκυστικοί, πολιτικά ομιλούντες.

Ωστόσο, το αίτημα για την εισαγωγή της φαίνεται να αποτελεί μια αντανακλαστική απάντηση στο λάθος ερώτημα. Πρώτα από όλα, η θετική πτυχή της φαίνεται να εδράζεται στην υπόθεση ότι ο εκλογικός κατάλογος της Κυπριακής Δημοκρατίας συντίθεται από αδιάφθορα, άνευ εξαρτήσεων, πλήρως έλλογα όντα, με κοινό κώδικα ηθικής, αξιών και ικανότητα αξιολόγησης. Να μου επιτρέψετε να έχω αμφιβολίες για αυτό. Και παραπέρα: η αλλαγή του εκλογικού συστήματος δεν θεραπεύει τις κακοδαιμονίες, τις παθογένειες και τις αδυναμίες του πολιτικού και πολιτειακού μας βίου.

Ακόμα και αν το εκλογικό σύστημα για την εκλογή βουλευτών άλλαζε αύριο, θα παρέμεναν οι υπόλοιπες δυσλειτουργίες, όπως για παράδειγμα η απόλυτη εξουσία του εκάστοτε Προέδρου να διορίζει σε κάθε εκτελεστική θέση ακόμα και τον κηπουρό του, οι δυσκίνητοι δικαιοδοτικοί μηχανισμοί, η απουσία ορθολογιστικού ελέγχου της λειτουργίας της δημόσιας υπηρεσίας που ευνοεί φαινόμενα διαφθοράς, η απουσία λογοδοσίας και ευθύνης για τις κύριες θέσεις άσκησης εξουσίας και πάει λέγοντας.

Η εισαγωγή της οριζόντιας ψήφου στο δικό μας πολιτειακό σύστημα δεν διασφαλίζει την αλλαγή στον τρόπο άσκησης της εξουσίας ούτε μπορεί από μόνη της να αποτελέσει την απάντηση στο έλλειμμα πολιτικής νομιμοποίησης που διακρίνει τη χώρα μας. Δεν αλλάζει ως διά μαγείας τον τρόπο εκλογικής συμπεριφοράς ή την πολιτική παιδεία ούτε τα πελατειακά δίκτυα πολιτικής επιρροής στον κυπριακό μικρόκοσμο. Η εισήγηση για την εισαγωγή της θα είχε νόημα αν σκεφτόμασταν τη συνολική αλλαγή του συστήματος διακυβέρνησης, ενδεχομένως με το πέρασμα στην κοινοβουλευτική δημοκρατία και αν κάναμε μια σοβαρή προσπάθεια ριζικής αναδιάρθρωσης της λειτουργίας του κράτους και του πολιτειακού συστήματος. Αυτό είναι το σωστό ερώτημα, κατά την άποψή μου.

Κι αντίθετα, η συζήτηση για την οριζόντια, υπό τις παρούσες συνθήκες, λειτουργεί αποπροσανατολιστικά έναντι των πραγματικών ζητημάτων. Έτι χειρότερον, η απόρριψη της ιδέας εισαγωγής της παρουσιάζεται ως η βολική επιλογή για τα αποσαθρωμένα κόμματα που επιχειρούν να περιχαρακώσουν τους οπαδούς τους και να υπερασπιστούν τα προνόμια και τις εξουσίες τους. Βούτυρο, δηλαδή, στο ψωμί των ακραίων μορφών πολιτικής έκφρασης που ευαγγελίζονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ότι θα καθαρίσουν τον τόπο.