«Στην πολιτική
όπως και στη ζωή, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται
από τους κατάλληλους ανθρώπους, γι’ αυτό και είναι απαραίτητο να υπάρχουν
εγγυήσεις ότι θα απομακρύνονται από τα δημόσια αξιώματα όσοι επιμένουν σε
εσφαλμένες αποφάσεις».
Μάρτιν Λη
Αφορμή για τις γραμμές που σύρονται στάθηκε η ανάγνωση του
βιβλίου «Γιατί δημοκρατία» του John Keane. Οι 118 σελίδες του διαβάζονται απνευστί: μια από τις χάρες
του βιβλίου είναι η σύνθεση της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας με κρυστάλλινα
αρθρωμένους συλλογισμούς, μακριά από πολύπλοκα σχήματα και λεκτικές
φιοριτούρες. Το βιβλίο ωθεί στο στοχασμό πάνω στο πολιτειακό σύστημα εντός του
οποίου βρίσκει κάθε πολίτης τον εαυτό του. Να, λοιπόν, δύο σκέψεις που επιχειρούν
να πλαισιώσουν τη συζήτηση για την Κύπρο.
Η πρώτη αναφέρεται στο απαρχαιωμένο, δυσλειτουργικό και
συγκεντρωτικό προεδρικό σύστημα της Κύπρου. Με την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων
από τις συνταγματικά προβλεπόμενες θέσεις και αξιώματά τους, η εσωτερική
λειτουργία του πολιτειακού συστήματος, με τον αμοιβαίο έλεγχο και δικαιώματα
αρνησικυρίας, ανατράπηκε. Έκτοτε, ο εκάστοτε Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξασκεί
μια συντριπτική σε εύρος και βάθος εξουσία, καθιστώντας τα συνταγματικά πρωτεία
άσκησης της εκτελεστικής εξουσίας από το Υπουργικό Συμβούλιο νεκρό γράμμα. Η
χάραξη πολιτικής σε όλο το εύρος των πολιτικών ζητημάτων και οι διορισμοί σε
σημαντικές θέσεις νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και συνταγματικών θεσμών
δημιουργούν ένα ασφυκτικό εναγκαλισμό της εκάστοτε κυβερνώσας παράταξης στα latu senso δημόσια
πράγματα.
Συστημικές δικλείδες ασφαλείας, ουσιαστικός κοινοβουλευτικός
έλεγχος, εποπτικός ρόλος ανεξαρτήτων αρχών και ανάλογα εργαλεία που βρίσκονται
σε σοβαρές αστικές δημοκρατίες δυτικού τύπου απουσιάζουν. Οι κύριες συνέπειες
εντοπίζονται στο ανέλεγκτο της δράσης του εκάστοτε Προέδρου και στη στρέβλωση
της λειτουργίας του πολιτικού συστήματος και της ίδιας της δημόσιας υπηρεσίας,
ως μηχανισμού εφαρμογής της κυβερνητικής πολιτικής. Στο τέλος-τέλος, το
παιχνίδι παίζεται στη μια ή δύο ζαριές των προεδρικών εκλογών με τον νικητή να
τα παίρνει όλα για πέντε χρόνια. Το σύστημα επιτρέπει σε όλους την πρόσβαση
στην εξουσία – και σε αυτούς περιλαμβάνονται ακόμα και οι φαυλότεροι εκπρόσωποι
της πολιτικής τάξης. Η κυπριακή πολιτική πραγματικότητα δίνει ένα πικρό μάθημα για το που μπορεί να οδηγήσει αυτή η
κατάσταση. Αν αυτό δεν κτυπάει το συναγερμό για τη δημοκρατία, τότε οφείλουμε
να αναρωτηθούμε τι άλλο χρειάζεται να συμβεί. Αυτό που απαιτείται είναι μια
σαρωτική πολιτειακή αλλαγή. Δεν είναι ιδεολογική επιλογή, είναι επιλογή
επιβίωσης.
Εστιάζοντας λίγο βορειοδυτικότερα, στην Ελλάδα, μπορεί κανείς
να δει ακόμα ένα εν τοις πράγμασι πικρό μάθημα. Η επί δεκαετίες φαύλη
διακυβέρνηση από το δικομματισμό οδήγησε στις συνέπειες που σήμερα τόσο σκληρά
βιώνει η χώρα αυτή, επιστρέφοντας στον καιρό της Ψωροκώσταινας. Η είσοδος της
Χρυσής Αυγής με 7% στη Βουλή των Ελλήνων και η άθροιση της ακροδεξιάς στο 10%
του εκλογικού σώματος αποδεικνύει τη διαβρωτική δράση της φαυλότητας επί της
δημοκρατίας. Ένα μέρος των πολιτών, κουρασμένο, απογοητευμένο, οργισμένο με το
πάρτι που κράτησε για δεκαετίες φαίνεται να αμφισβητεί ευθέως την αναγκαιότητα
και τη χρησιμότητα του δημοκρατικού πολιτεύματος. Κι αν αυτό ακόμα το
παράδειγμα δεν είναι αρκετό, ας αναλογιστούμε την ανάδειξη του Μουσολίνι και
του Χίτλερ στην εξουσία: με δημοκρατικές εκλογές και σταδιακή νομιμοποίηση των
πολιτικών τους προταγμάτων στις συνειδήσεις του κόσμου.
Αν πριν 5 χρόνια έλεγες σε κάποιον στην Ελλάδα ότι η Χρυσή
Αυγή θα λάμβανε 7%, μάλλον θα κάγχαζε. Κρατήστε το κείμενο για τις βουλευτικές
εκλογές του 2016…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου