Η πρόστυχη γοητεία του κρυπτορατσισμού

Ανατρέχοντας στις θέσεις ορισμένων προεδρικών υποψηφίων διακρίνει κανείς την προσπάθεια των συντακτών των προεκλογικών προγραμμάτων να παίξουν με τις φοβίες μιας σημαντικής μερίδας πολιτών στο θέμα του μεταναστευτικού. Οι προτάσεις εστιάζουν στο πρόβλημα των κοινοτικών εργαζομένων και των πολιτών τρίτων χωρών, με περαιτέρω διάκριση να γίνεται ανάμεσα σε αυτούς που εργάζονται νόμιμα ή μη. Ο προσανατολισμός των προτάσεων είναι προς την αλλαγή νοοτροπίας που θα αντιμετωπίζει με «αυστηρότητα» το ζήτημα.

Η έννοια της «αυστηρότητας» όμως δεν είναι πολιτική θέση, ούτε νομικό εργαλείο. Στην περίπτωση των κοινοτικών, η ελευθερία κυκλοφορίας, εγκατάστασης και ανάληψης μισθωτής εργασίας καλύπτεται από τις ιδρυτικές συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τις οποίες η Κύπρος δεν είχε ζητήσει εξαίρεση ή ειδικές ρυθμίσεις κατά τον χρόνο ένταξής της. Ενώπιον της νομικής αδυναμίας χειρισμού, κάποιοι αναφέρονται σε μια «συμφωνία κυρίων», που θα ρυθμίσει το ζήτημα. Άγνωστο μεταξύ ποιων θα συναφθεί η συμφωνία αυτή, τι θα προβλέπει, πώς θα εφαρμοστεί στην πράξη και αν θα είναι συμβατή με το κοινοτικό κεκτημένο.

Η αλήθεια είναι ότι η προσέγγιση αυτή είναι πολλαπλά λανθασμένη: νομικά, πολιτικά και οικονομικά. Θεωρώ ότι η πρόταση είναι κενή περιεχομένου και αποσκοπεί στο να ικανοποιήσει ένα συγκεκριμένο και, δυστυχώς, πολυπληθές ακροατήριο. Η στάση ευθύνης θα ήταν η αναζήτηση των οικονομικών αιτιών της εργοδότησης φτηνών εργατικών χεριών και η επιστημονική τεκμηρίωση του πραγματικού αριθμού των εργαζομένων, του είδους της εργασίας που εκτελούν και της διαφοράς αμοιβών ανάμεσα σε Κύπριους και μη. Τα εύκολα λόγια περί «αυστηρότητας», και μάλιστα χωρίς σαφές σχέδιο, είναι πραγματικά αχρείαστα και στρώνουν το χαλί σε έναν υπόγειο ρατσισμό που γιγαντώνεται μέρα με τη μέρα στην κοινωνία μας εναντίον των ξένων που κλέβουν τις δουλειές, που ευθύνονται για την εγκληματικότητα, που διαβρώνουν τον κοινωνικό ιστό και μας αποξενώνουν από τις παλιές καλές μέρες.

Για το συνολικό ζήτημα του μεταναστευτικού, των αιτητών πολιτικού ασύλου και της προνομιακής μεταχείρισης των Τουρκοκυπρίων, η στροφή στην αυστηρότητα πάσχει από τα ίδια προβλήματα. Κανείς δεν έχει μπει στον κόπο να ενημερώσει για το συντριπτικό ποσοστό απόρριψης των αιτήσεων ξένων υπηκόων για πολιτικό άσυλο, τις δυσλειτουργίες του συστήματος εξέτασης των αιτήσεων αυτών που οδηγούν σε μακροχρόνιες διαδικασίες, τη βιομηχανία υποβολής αιτήσεων που οργανώθηκε και λειτουργεί από Κύπριους με συνέπεια την αύξηση του διοικητικού φόρτου του μηχανισμού και του προσπορισμού χρηματικού οφέλους για τους λογής-λογής μεσάζοντες και για τα κατά νόμο (και άρα ψηφισμένα από τα ίδια, έστω όχι όλα, τα κοινοβουλευτικά κόμματα) προβλεπόμενα ποσά επιδομάτων.

Αντίθετα, κατά καιρούς αυτό που γίνεται είναι να κυκλοφορούν στο διαδίκτυο διάφορα αντίγραφα επιταγών και ο δημόσιος λόγος να μονοπωλείται από γραφικές λαϊκιστικές φιγούρες που τείνουν στο παράλογο. Η πιο ανέντιμη προσέγγιση είναι αυτή που συνδέει τα επιδόματα των ξένων με την οικονομική δυσπραγία των Κυπρίων. Σε απόλυτα οικονομικά μεγέθη αυτό δεν μπορεί να σταθεί, αλλά έτι χειρότερο η ίδια η σύγκριση ενός αιτητή πολιτικού ασύλου με έναν κύπριο πολίτη είναι παραπλανητική, αφού η εντελώς διαφορετική κατάστασή τους δεν επιτρέπει, νομικά και λογικά, την όμοια μεταχείρισή τους.

Δυστυχώς, μετά την ίδια την κοινωνία, το κυπριακό κράτος ετοιμάζεται να κάνει και το ίδιο στροφή σε πιο συντηρητικές και σκληρές θέσεις στο όνομα μιας Κύπρου μόνο για τους (ελληνο)Κύπριους. Η επόμενη πενταετία προβλέπεται δύσκολη για όσους πιστεύουν στη δυναμική και την προοπτική των ανοικτών, πολυπολιτισμικών και προοδευτικών κοινωνιών. Σε καιρούς κρίσης, το αληθινό μας πρόσωπο εμφανίζεται πιο σκαιό από όσο θα θέλαμε να πιστεύουμε…