Ο Μακάριος και οι επίγονοί του: μόνο λάθη

Ένα από τα πιο απογοητευτικά χαρακτηριστικά της προεκλογικής περιόδου είναι τα ταξίδια στον χρόνο στα οποία μας υποχρεώνουν οι υποψήφιοι. Στο debate για το Κυπριακό ξεδιπλώθηκαν οι αρετές του κυπριακού «πολιτικού λόγου»: αντιπαραβολή δηλώσεων, επιλογές του παρελθόντος που θέτουν εν αμφιβόλω την κρίση ή τον πατριωτισμό των πολιτικών, επίκληση των πράξεων και των λόγων προηγούμενων Προέδρων για να νομιμοποιηθούν οι σημερινές πολιτικές προτάσεις.

Ειδικά για το τελευταίο ζήτημα, τις τελευταίες εβδομάδες πολιτικοί και Εκκλησία αναφέρθηκαν στις επιλογές του Μακαρίου. Η χρησιμοθηρική προσέγγιση των επιλογών του γίνεται κατά τρόπο που να προβάλλονται αυτές ως απαράβατες αρχές από τις οποίες η όποια αποστασία θεωρείται πολιτικά κολάσιμη πράξη. Η διατήρηση του Μακαρίου ως μιας τοτεμικής μορφής στη σημερινή πολιτική σκηνή δεν είναι παρά η απόδειξη του τριτοκοσμισμού μας. Δεν μπορώ παρά να σκεφτώ ότι όλη αυτή η ιστορία είναι μια γκροτέσκα απομίμηση αυταρχικών καθεστώτων, όπου ο Lider Maximo, ο Μεγάλος Τιμονιέρης, ο Υπέρτατος Ηγέτης έχει θέσει, με το «Μικρό κόκκινο βιβλίο» και με τις ομιλίες που διαρκούν στην απειροστή, τα πλαίσια μέσα στα οποία πρέπει να σκεπτόμαστε και να ενεργούμε. Για όποιον αμφιβάλλει, θα πρότεινα μια βόλτα στην πλατεία Φανερωμένης για να δει ξανά την επιγραφή «ΑΘΑΝΑΤΟΣ ΗΓΕΤΗΣ ΕΘΝΑΡΧΗΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ». Θα εκτιμούσα, επίσης, αν μου εξηγούσε κάποιος γιατί στις 19 Ιανουαρίου 2013 κάθε δημόσιος υπάλληλος βρήκε στο γραφείο του το έντυπο εισφοράς στην «Παγκύπρια πορεία αγάπης (!) Αρχιεπισκόπου Μακαρίου».

Επιστρέφοντας στον Μακάριο και τη συζήτηση περί διζωνικής ή διπεριφερειακής ομοσπονδίας, οι πολιτικοί του επίγονοι προσπαθούν να φωτίσουν το πόπολο για τις μύχιες προθέσεις και τη μεθερμηνεία των πραγματικών σκέψεών του, ώστε να αντλήσουν κύρος για τις δικές τους θέσεις. Αυτό με κάνει να νιώθω πολλές φορές ότι η Κύπρος είναι τελικά μια διταξική κοινωνία: από τη μια είναι το ιερατείο, οι πεφωτισμένοι και οι προνομιούχοι, τα enfants gâtés του κατεστημένου που μπορούν να διαβάζουν τα ιερογλυφικά και από την άλλη όλοι εμείς, οι είλωτες που τρώμε ψωμί και κρεμμύδι στις φαραωνικές πυραμίδες, δοξάζοντας τη ματαιοδοξία του γιου του Ήλιου.

Μία από τις ελάχιστες ψύχραιμες αναλύσεις των πράξεων του Μακαρίου, μπορεί να βρει κανείς στο βιβλίο του Πόλυ Πολυβίου «Μακάριος, τα τρία λάθη», όπου ο συγγραφέας κρίνει ως πολιτικά σφάλματα την υποβολή των 13 σημείων, την κωλυσιεργία στις ενδοκυπριακές συνομιλίες και την άνευ διαπραγματευτικού ανταλλάγματος αποδοχή της ομοσπονδίας. Σήμερα, οι πολιτικοί του επίγονοι, ή όσοι αρέσκονται να θεωρούν εαυτούς ως τέτοιους, ευαγγελίζονται ότι εάν αναρριχηθούν στην εξουσία θα κάνουν αντίστοιχης ολκής λάθη: θα ξεκινήσουν από μηδενική βάση, θα αναζητήσουν λύση σε βάθος χρόνου και θα ξανακαθίσουν την Τουρκία στο σκαμνί. Ο ίδιος ερασιτεχνισμός, η ίδια αφελής ρητορική, η ίδια έλλειψη κατανόησης των γεωπολιτικών δεδομένων, η ίδια πόζα του ποντικιού που βρυχάται. Όμως όλοι αυτοί οι γυρολόγοι της πολιτικής, οι κομπογιαννίτες του Κυπριακού, ίσως να μην είναι τόσο απατεώνες και, αντίθετα, να είναι γνήσιοι συνεχιστές Του. Ναι, Αυτού που δήλωνε στον Γ. Παπανδρέου: «Σκοπός μας, κύριε πρόεδρε, είναι η κατάλυσις των Συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου, διά να δύναται αδεσμεύτως ο ελληνικός κυπριακός λαός εν συνεννοήσει μετά της Μητρός Πατρίδος να καθορίσει το μέλλον του [...] Ουδ’ επί στιγμήν όμως επίστευσα ότι αι Συμφωνίαι θα απετέλουν μόνιμον καθεστώς».

Κι αφού κι αυτοί επιμένουν να ζητούν δηλώσεις μετανοίας, τότε θα ζητήσω κι εγώ πιστοποιητικό πολιτικών φρονημάτων. Προσυπογράφετε;