Με τη βοήθεια του κοινού

Έχει συμβεί τόσες πολλές φορές πια, που πλέον μπορώ να προβλέψω το είδος των ερωτήσεων και να αναγνωρίσω αυτούς που θα κάνουν τη χαλάστρα. Μιλάω για το αποκαρδιωτικό φαινόμενο των παρεμβάσεων που γίνονται στη διάρκεια πολιτικών εκδηλώσεων και που συνήθως χαλούν μια καλή, μέχρι εκείνη την ώρα, εκδήλωση. Η αρχιτεκτονική της καταστροφής έχει περίπου ως εξής: μετά το πέρας των παρεμβάσεων των ομιλητών, ο δύσμοιρος συντονιστής ανακοινώνει περιχαρής ότι το κοινό μπορεί να κάνει τις δικές του τοποθετήσεις ή ερωτήσεις για όσα άκουσε. Από εκεί ξεκινά ένα μικρό χάος, αφού οι περισσότεροι από όσους θα λάβουν τον λόγο ανήκουν σε δύο χαρακτηριστικές κατηγορίες.

Η πρώτη κατηγορία είναι αυτή του ασυμβίβαστου αντάρτη. Ο ασυμβίβαστος αντάρτης έχει έρθει στην εκδήλωση επειδή το θέμα της αφορά το Κυπριακό ή ένα σοβαρό κοινωνικό ζήτημα. Ο ασυμβίβαστος αντάρτης (πιστεύει ότι) ξέρει τα πάντα γύρω από το θέμα. «Το έχει ψάξει», έχει διαβάσει τα ημερολόγια ενός Τούρκου στρατηγού, ξέρει απ’ έξω το «Στρατηγικό βάθος», έχει αποστηθίσει την Ναόμι Κλάιν. Τίποτα δεν σταματά τον αντάρτη, που έχει έρθει με τις σημειώσεις του, με τη βιβλιογραφία του, πολλές φορές και με τη συσκευή ηχογράφησής του. Ο αντάρτης έχει κι έναν τίτλο να τιμήσει γι’ αυτό και δεν θα διστάσει να σπάσει κάποιον κανόνα κοινωνικής ευπρέπειας, να αναφερθεί σε μια παλαιότερη ομιλία του ατόμου στο οποίο απευθύνει την παρέμβασή του ώστε να ξεσκεπάσει την, κατά την άποψή του, ανακολουθία του ή να απαξιώσει, ρητά ή σιωπηρά, όλους τους προλαλήσαντες ως ανίδεους. Κάποια στιγμή θα θέλεις να ανοίξει η γη να σε καταπιεί μ’ αυτά που λέει, αλλά εντάξει, το είπε και ο Κλιντ Ίστγουντ παλιότερα, πως η άποψη είναι σαν την κωλοτρυπίδα. Ο καθένας έχει από μια...

Η δεύτερη κατηγορία είναι ο «ήρθα-να-πω-τον-πόνο-μου». Ο «ήρθα-να-πω-τον-πόνο-μου» είναι άτομο με εύθραυστο ψυχισμό και βαθιές ευαισθησίες. Έχει βιώσει ένα τραύμα παλιότερα το οποίο, δικαιολογημένα ή όχι, έχει τραβήξει μια διαδρομή που πρέπει να ολοκληρωθεί στην εκδήλωση. Είναι το σπυρί που ήρθε η ώρα του να σπάσει, τίποτα-τίποτα δεν τον σταματά κι ας είναι το πύον του να μουσκέψει τους υπόλοιπους. Έτσι, ο ήρθα-να-πω-τον-πόνο-μου δεν θα διστάσει να ρίξει στα τάρταρα της πιο ερεβώδους αγωνίας τους παρευρισκόμενους για να διηγηθεί την ιστορία που τον έχει σημαδέψει: μια βαριά κουβέντα που του είπε μια νύχτα ένας Τούρκος στο Παρίσι, η συγκλονιστική διάλεξη ενός άγνωστου καθηγητή στο Cornell το 1978, που μπορεί εσείς να μην την ακούσατε, αλλά εγώ τη σκέφτομαι συχνά από τότε, η φρικτή αδικία που βιώνει σήμερα ο κόσμος και τι ωραία που θα ήταν αν όλα τα παιδιά της γης πιάνανε τα χέρια και στήνανε χορό. Χαρουμενάκηδες, tree-huggers, ανώνυμοι μελαγχολικοί, της γυναίκας η καρδιά που ‘ναι μια άβυσσος, όλοι οι ήρθα-να-πω-τον-πόνο-μου έχουν τη δική τους ευκαιρία να κάνουν μια δημόσια εξομολόγηση. Δωρεάν. Και με extra bonus, το κρασί στο τέλος της εκδήλωσης.

Αναρωτιέμαι συχνά γιατί γίνομαι μάρτυρας τέτοιων συμβάντων. Στο πηγάδι κατούρησα; Είμαι στην πραγματικότητα Ινδιάνος με το όνομα «Ο άτυχος βίσωνας»; Θα έχω ανάδρομο Ερμή μέχρι το 2023; Την ώρα που γεννιόμουνα σχολάγανε οι Μοίρες; Μάλλον όχι, παρηγοριέμαι. Και σκέφτομαι ότι από καμιά κύρια εστία κοινωνικοποίησής μας δεν μαθαίνουμε να ακούμε και να συνομιλούμε. Η κυπριακή οικογένεια, η τηλεόραση και το σχολείο έχουν ακρωτηριάσει την ικανότητα (κατα)νόησης και ανταπόκρισης, μέσα από την κατασκευή επιφανειακών δυνατοτήτων επικοινωνίας και την απουσία εκπαίδευσης στην ικανότητα διερώτησης και αμφισβήτησης και της συμμετοχής σε συζητήσεις, χωρίς να αρθρώνονται, με την πρώτη ευκαιρία, εμπαθή ή ad hominem επιχειρήματα. Απ’ αυτά τα τελευταία, η ψευδοπολιτική ζωή του τόπου μας μάς έχει συνηθίσει για δεκαετίες και ο οχετός της απολήγει σήμερα στην αισχρότητα των ανώνυμων σχολίων στο διαδίκτυο...