Δεν ξέχασα

Δυο λόγια κι από μένα για τη θεατρική παράσταση του ΘΟΚ στη Σαλαμίνα, πέρα από τις αντιπαραθέσεις και τις πικρίες. Γιατί νομίζω ότι αυτό που καίει στην ενδοχώρα του καθενός είναι μια παλιά και αλλιώτικη φωτιά. Κάτι που βαίνει πέραν της δικαίωσης και της επιμέτρησης του πατριωτισμού των συμπολιτών μας. Στη Σαλαμίνα βρέθηκαν πολλοί, άγνωστοι, γνωστοί, επίσημοι κι ανεπίσημοι. Βρέθηκαν και άτομα από διαφορετικές ηλικιακές ομάδες, ανάμεσά τους και άνθρωποι από τη μεταπολεμική γενιά. Εμάς που, αναλόγως της γωνίας, είμαστε η αποτυχία ή η επιτυχία του σχολικού συστήματος. Που τα εξώφυλλα των τετραδίων μας, με τις φωτογραφίες από κατεχόμενα μέρη να χωρίζονται από ένα συρματόπλεγμα και τον υπότιτλο «Δεν ξεχνώ», ήταν μια διαρκής και αναπόφευκτη υπενθύμιση. Λοιπόν, χωρίς ενοχή ας το παραδεχθώ: είναι αδύνατον να θυμηθείς κάτι που δεν έζησες. Αλλά και αδύνατον να ξεχάσεις κάτι όταν το ζήσεις.

Κι έτσι, βρεθήκαμε σε έναν από τους χώρους των παιδικών αναμνήσεων, του τεχνητού και προκατασκευασμένου τους μέρους. Κι υπήρχε συγκίνηση. Κι ανατριχίλα. Και μια αίσθηση ότι αιωρούμασταν λίγο πάνω από το έδαφος. Τα λόγια των οικοδεσποτών ζέσταναν τις καρδιές μας. Σ’ αυτόν τον τόπο χωράμε όλοι. Αν ξέρεις τους λίβες που σαρώνουν το νησί, τότε είσαι του τόπου. Αν ξέρεις τα άνυδρα καλοκαίρια, ανήκεις εδώ. Αν έχεις κλείσει τα μάτια, επιπλέοντας σε μια ζεστή θάλασσα, τότε έχεις πλαστεί από το μέρος. Χωράει κι όλους αυτούς που λατρεύουν να μισούν και να μισιούνται. Η πιο μεγάλη ήττα του μίσους θα είναι η μετατροπή του σε ένα παλιό φολκλόρ, ένα στερεότυπο στο κάτω συρτάρι της ντουλάπας. Ιδού, λοιπόν, γιατί είμαστε η πιο μεγάλη αποτυχία του σχολικού και πολιτικού συστήματος που μας ανάγιωσε.

Και μια τελευταία σκέψη: όταν το έργο ξεκίνησε, οι σιωπές μας κρατήθηκαν απ’ το χέρι και στο μισοσκόταδο έβλεπες μόνο μορφές, κεφάλια και χέρια να σαλεύουν ελαφρώς, τα σώματα να προσπαθούν να βρουν μια βολική στάση. Διαγώνια πίσω απ’ τη σκηνή κάθισαν πάνω σε ένα βράχο 3-4 αστυνομικοί του ψευδοκράτους, παρακολουθώντας το έργο. Από μια άποψη, ήταν η στιγμή της κατάλυσης των εξουσιών, των σημαιών και της βίας. Το σημείο αναφοράς μας και το μοίρασμα της εμπειρίας όλων μπήκαν στο άθροισμα όσων συνέβησαν πάνω στη σκηνή και μέσα μας στη διάρκεια του έργου. Δεν ευαγγελίζομαι ούτε με πείθει κάποια εκπολιτιστική αποστολή και η μάλλον ανύπαρκτη ιερότητα του χώρου, του έργου, της συγκυρίας. Το μόνο που θέλω να καθαρίσω από τις σκόνες και να φυλάξω μέσα μου είναι εκείνες τις στιγμές ανάτασης, την υποψία πως, διάολε, η ζωή μας μπορεί να είναι κι αλλιώς, ας τολμήσω να πω, χωρίς να μπορώ να το εξηγήσω κι εγώ ο ίδιος στον εαυτό μου: κανονική.