Για την υπεράσπιση της Δημοκρατίας

“You can’t be neutral on a moving train”

Howard Zinn

Η ατμόσφαιρα έχει αρχίσει να βαραίνει στην Ευρώπη ξανά. Η ακροδεξιά έχει εγκατασταθεί για τα καλά σε ορισμένες χώρες. Στην Ολλανδία, την Αυστρία και τη Σουηδία έχει πετύχει εκλογικά ποσοστά που της επιτρέπουν να είναι ρυθμιστής του συστήματος, να επιβάλλει προτάσεις πολιτικής και όρους για να στηρίξει συντηρητικές κυβερνήσεις. Στην καθημερινότητα, ο ρατσισμός καλά κρατεί. Το βλέπεις στα γκέτο που δημιουργούνται στους αστικούς ιστούς, στην αγορά που διασπάται στα καταστηματα των ντόπιων και των ξένων, στα καχύποπτα βλέμματα των ανθρώπων στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Στην πλατεία του Αγ. Παντελεήμονα στην Αθήνα, μια δράκα νταήδες και φωνακλάδες κατατρομοκρατεί τους μετανάστες.

Η ακροδεξιά έχει καταφέρει να εντοπίσει το κοινό της και να παίξει με τα αντανακλαστικά του: ανασφάλεια, ανεργία, εθνική καθαρότητα, οι παλιές καλές μέρες. Η εγκληματικότητα αποδίδεται στη δράση των ξένων. Οι ξένοι ευθύνονται για τις δουλειές που χάνονται. Αυτοί χαλούν τις γειτονιές μας με τις φωνές, την παρουσία τους, τη διαφορετική τους αντίληψη και ύπαρξη. Νιώθω ότι η Κύπρος μπαίνει για τα καλά σε μια σκοτεινή εποχή – και θα πάρει καιρό για να βγει από αυτήν. Να καμωθούμε πως δεν συμβαίνει τίποτα; Να παίξουμε ξανά το χαρτοπόλεμο δηλώσεων; Ο κόσμος σιγοβράζει: στις δουλειές, στις καφετέρειες, στα σπίτια ακούς συχνά, σχεδόν αποκλειστικά ξενοφοβικά σχόλια, για μαύρους, για βρωμιάρηδες, για τα χίλια κακά που έφεραν. Η ντόπια ακροδεξιά βρίσκει πρόθυμο ακροατήριο. Μέσα σε λίγα μόλις χρόνια, κατάφερε να βγει από το περιθώριο της γραφικότητας και να εισχωρήσει παντού: στους οπαδούς των ομάδων, στα πολιτικά κόμματα, στα σχολεία. Διεκδικεί παρουσία και δημοσιότητα κάτω από το πέπλο της δημοκρατίας και του πλουραλισμού.

Αν δεν κτυπηθεί τώρα, θα συνεχίσει να δρατζιάζει, απλώνοντας τη δυσώδη παρουσία της στη δημόσια σφαίρα, νομιμοποιώντας τις αξιώσεις της. Είναι η αξίωση της να ακούγεται είναι θεμιτή και άξιας προστασίας; Επί της αρχής, ναι.  Αλλά με ένα όριο που είναι σαφές και καθορισμένο. Ας μην χαθούμε σε μαιάνδρους σχετικότητας: η προτροπή προς άσκηση και η πραγματική άσκηση βίας με φυλετικά, εθνοτικά ή παρεμφερή ελατήρια ή η έκφραση μίσους μέσα από οποιαδήποτε μορφή λόγου απαγορεύονται μέσα από μια σειρά ευρωπαϊκών νομοθεσιών, διεθνών συμβάσεων και τον ποινικό μας κώδικα. Το νομικό πλαίσιο είναι εκεί και ο γενικός εισαγγελέας έχει ευθύνη να ενεργήσει χωρίς χρονοτριβή.

Για την παιδεία και τη δημόσια συζήτηση μπορούν να ειπωθούν πολλά και σίγουρα καλύτερα από άλλους. Είναι προφανές ότι η αδιαφορία μας και το υφιστάμενο εκπαιδευτικό σύστημα έχει παράξει τους σημερινούς ρατσιστές, ομοφοβικούς, ξενοφοβικούς μισάνθρωπους. Ωστόσο, τα όποια μέτρα και πολιτικές για να αλλάξουν αυτά, εγγράφονται στον ορίζοντα των μακροπρόθεσμων αλλαγών. Για την ώρα επείγει να συνειδητοποιήσουμε ότι η ακροδεξιά πρέπει να ξεριζωθεί από τον τόπο μας: διαλύοντας τις οργανώσεις της, καταστέλλοντας ποινικά όσους προωθούν το μήνυμά της, ακυρώνοντας την «ενδοξοποίηση» της βίας και της φυλετικής ανωτερότητας που προωθεί στα ΜΜΕ και κυρίως στο διαδίκτυο.

Κάποιοι ενδεχομένως να συνοφρυώνονται από την πρόταση για δημιουργία συνθηκών ασφυξίας και διώξεων. Έχω απάντηση: η Ευρώπη έμεινε απαθής και προσπάθησε μέσω του κατευνασμού να καλοπιάσει το θηρίο πριν 70 χρόνια. Απέτυχε και γι’ αυτό αιματοκυλίστηκε. Σήμερα, η κάθε δημοκρατία έχει δικαίωμα και ιστορική υποχρέωση να υπερασπιστεί τον εαυτό της με κάθε νόμιμο μέσο. Όπως λέει και ο αμερικανός στοχαστής στην προμετωπίδα: «Δεν μπορείς να είσαι ουδέτερος σε ένα τρένο που κινείται»...

Ο Νικόλας Κυριάκου δεν χωράει πουθενά.