Γατάκια

Οι πρόσφατες εξελίξεις στην κυπριακή ΑΟΖ και ειδικά το ενδεχόμενο τερματισμού των ερευνών της TOTAL έρχονται να μας θυμίσουν με επώδυνο τρόπο ότι μερικά μεγέθη είναι κομματάκι δύσκολο να τα χειριστούν τα μικρά μας χέρια και τα αερισμένα μας μυαλά. Η προοπτική ανεύρεσης και εξόρυξης πόρων δημιούργησε τα τελευταία χρόνια έναν ακόμη τυπικό κυπριακό παροξυσμό. Κρατικοί αξιωματούχοι, ειδικοί, παραειδικοί, «επιστήμονες», πολιτικοί, έξυπνοι, εξυπνάκηδες και οι εξυπνότεροι Έλληνες του κόσμου είχαν άποψη, σχέδιο και στρατηγική για όλα: για την ποσότητα των κοιτασμάτων, για την εκμεταλλευσιμότητά τους, για τον τρόπο με τον οποίο η Κύπρος έπρεπε να παίξει το παιχνίδι, για την προπώληση αερίου (γεια σου Γιώργαρε!) ακόμα και για το τι χρώμα έπρεπε να βαφτούν οι τοίχοι του LNG.

Ταυτόχρονα, η Κύπρος μεγαλοπιανόταν με τους ενεργειακούς σχεδιασμούς, σαν γατάκι που βλέπει τον εαυτό του λιοντάρι στον καθρέφτη. Θα πνίγαμε την Ευρώπη στα «κάζια», η γεωπολιτική ισορροπία θα άλλαζε, θα ήμασταν μέρος του σχεδιασμού για την ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία και οι περιφερειακές μας συμμαχίες θα έβαζαν την Τουρκία στη γωνία, δημιουργώντας νέα δεδομένα στο Κυπριακό. Μιάου ρε pussy cats της εξωτερικής πολιτικής! Όλα αυτά αποδομήθηκαν σε ελάχιστο χρονικό διάστημα και μοιάζουν να καταρρέουν σαν να τραβήξαμε το λάθος τουβλάκι στο jenga. Η τουρκική navtex μας οδήγησε εκτός συνομιλιών και χωρίς σχέδιο ή προοπτική επανόδου σε αυτές, ενώ η TOTAL μας κουνάει μαντήλι. Επόμενος, παρακαλώ...

Όλα αυτά μπορεί να φαίνονται ως δυσάρεστες και δυσοίωνες εξελίξεις. Ωστόσο, ταπεινά θα εισηγούμουν ότι το ζήτημα είναι (και) θέμα οπτικής. Ας απογοητευτούν όσοι έχτισαν πάνω σε μύθους: στην προπώληση αερίου που δεν βρέθηκε, στις πολιτικές συμμαχίες που δεν ευδοκίμησαν, στα οικονομικά έσοδα που δεν ήρθαν. Ας απογοητευτούν όσοι έμαθαν ή βολεύονται να σπέρνουν ελπίδες: θα φέρναμε τους S-300, θα παίρναμε δάνειο από τη Ρωσία, θα φτιάχναμε το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα, θα γονατίζαμε την Τουρκία στο ΕΔΑΔ, θα κάναμε μακροχρόνιους...

Για όσους θέλουν και την άλλη οπτική, θα έλεγα ότι τα χαστούκια που φάγαμε θα αποβούν θετικά, αν μας βγάλουν από τον παροξυσμό και τη μεγαλαυχία. Κι αν μας βάλουν να σκεφτούμε για τα σημαντικά που αφορούν τον τόπο αυτό. Όπερ έστιν μεθερμηνευόμενον, λύση του Κυπριακού και βιώσιμη ανάπτυξη για το νησί, ανεξαρτήτως λύσης. Και για να το σπάσω σε πενηνταράκια, θα ήθελα πραγματική, οικολογικά βιώσιμη και κοινωνικά προσανατολισμένη ανάπτυξη που να βασίζεται στο απλό γεγονός ότι είμαστε μια χώρα με 340 μέρες ηλιοφάνεια, ένας κατεξοχήν τουριστικός προορισμός και έχουμε ένα λαό με εξαιρετικά υψηλό επίπεδο μόρφωσης και δεξιοτήτων. Με αυτά μπορούμε να κάνουμε κάτι;

Παρασκευή βράδυ, ξημέρωμα Σάββατο

Έπεσε πάνω μας βαριά αυτή η καταχνιά. Βροχή, λάσπη, υγρασία, δελτία καιρού. Και το διαπεραστικό κρύο της Λευκωσίας. Τα πρωινά μαζεύεις το θάρρος σου για να δεις έξω απ’ το παράθυρο. Είμαστε άμαθοι σ’ αυτή την κατάσταση και το επιβεβαιώνεις από τις στρώσεις ρούχων που φοράμε όλοι, τον αδέξιο τρόπο των οδηγών στους δρόμους, δηλαδή εκείνο το μίγμα διστακτικότητας και κουτοπονηριάς. Ίσως αυτό να είναι το κακό της ράτσας μας: από τη μια προτάσσει το προσωπείο της αρετής και της ταπεινότητας και από την άλλη προσπαθεί να βρει έναν καινούργιο πανούργο τρόπο να παραβιάσει τον κανόνα, ελπίζοντας ότι θα τη βγάλει καθαρή, χωρίς συνέπειες. Όταν έρθει η ώρα της ευθύνης και του ξεσκεπάσματος όμως, όλοι έχουν ήδη προτεταμένους τους δείκτες στον γείτονά τους. «Αυτός, αυτός, αυτός». Κι είναι αυτό που με αιφνιδιάζει περισσότερο, η ετοιμότητα του να «δώσεις» τον άλλο στεγνά και η προτροπή να σφυρίξουν τα δρεπάνια στο διπλανό χωράφι. Μιλάω γι’ αυτούς που έχουν μόνο δικαιολογίες για τους εαυτούς τους και μόνο αντιρρήσεις για τους άλλους. Αν τύχει να τους συναπαντήσεις, βουλιάζεις αργά στον ελώδη βούρκο των επιχειρημάτων τους και της ανεπάρκειάς τους. Μακριά, γιατί ο πνιγμός είναι το αναπόφευκτο τέλος. Και δεν αναφέρομαι σε πραγματικούς πνιγμούς, αξιόποινες πράξεις και αδικήματα συνωμοσιολογικής φύσης, αλλά στις άλλες συμπεριφορές και τις σχέσεις που έρχονται να εγκλωβίσουν και να εξουσιάσουν τους ανθρώπους, στους έρωτες, στην οικογένεια, στις φιλίες και όπου αλλού τύχει να βρεθούν τουλάχιστον δύο άνθρωποι. Έλεγα για αυτές τις μέρες, λοιπόν, που μοιάζουμε να διανύουμε την ατελείωτη επικράτεια ενός σκοτεινού χειμώνα. Κεφάλι κάτω, γιακάδες πάνω, κόντρα στον άνεμο, ριπές βροχής στο πρόσωπο κι οι στάλες που έρχονται σε αντικατάσταση δακρύων ή για να καθαρίσουμε έναν παλιό λεκέ που τον κουβαλάμε και μας βασανίζει. Τα σκέφτομαι αυτά, πίνοντας ένα ουίσκι (ύστερα από χρόνια), Παρασκευή βράδυ, ξημέρωμα Σαββάτου και στο background οι δέκτες μου πιάνουν τις λέξεις από τις κουβέντες των φίλων μου, ίσα-ίσα για να εικάζω το νόημα και να μπορώ να πω κι εγώ δυο κουβέντες όταν έρθει ώρα. Μα εγώ ξεκίνησα για να καταθέσω μια σκέψη για το τώρα και ξεστράτισα ξανά. Αυτό ήταν το πρόβλημά μου από παλιά: ήθελα να κυνηγώ κάθε παράδοξη και παλαβή σκέψη που μου φαινόταν ενδιαφέρουσα σε μια δεδομένη στιγμή και τρόμαζα στο ενδεχόμενο να τη χάσω. Αν καθαρίσω όλες τις φιοριτούρες, τα στολίδια και τα μπαγκάζια, θα έλεγα ότι τελικά αυτά τα μυαλά είναι που με έφεραν ώς εδώ. Έξω, μου φαίνεται άρχισε να ξανοίγει και, έστω για τώρα, αυτό είναι που θέλω να κυνηγήσω... 

 

Désolé

Ύστερα από χρόνια - στα μαλλιά λίγα χιόνια.

“Έλεγα μήπως βρισκόμασταν...”.

(Διάλειμμα για τον αναγκαίο δισταγμό, την ώρα που η επιθυμία διαλύει κάθε σύνορο). 

“Εντάξει, την άλλη Τρίτη στο ιταλικό”. 

(Παύση, ζύγιασμα, το οξυγόνο πάει να τελειώσει).

Λίγο μετά: 

“Τι θα φορέσεις;”. 

(Ένα χαμόγελο διαπερνά τον ήλιο και η καρδιά της πάλλεται στο σύμπαν). 

“Ένα ζευγάρι σκουλαρίκια”.

Οι κόρες των ματιών του διεστάληκαν, σχεδόν θα κάλυπταν την οθόνη. 

(Στον κατάλογο με τα άπειρα πράγματα που τον γοήτευαν πάνω της ήταν κι αυτό: το υπόγειο χιούμορ κι ο τρόπος της να ξεφεύγει όταν τη στρίμωχνε. Eκείνες τις φορές, έμενε φευγαλέα μια υποψία από τη μυρωδιά της και με τις δύο-τρεις εισπνοές που είχε διαθέσιμες πριν αυτή χαθεί, την ένιωθε να φτάνει στην πιο βαθιά μέσα του άβυσσο).

Έπειτα ήρθαν τα λόγια, οι πράξεις κι οι παραλείψεις, οι επιθυμίες και οι ανεπάρκειες.

Κι αργότερα μεσολάβησαν οι φόβοι, οι αδυναμίες κι οι ενοχές. 

Κι όλα αυτά, κάποιος τα έπαιζε στο fast forward με κυνική διάθεση.

Κι έτσι πέρασαν κιόλας δυο χρόνια από τότε.

Τώρα; 

Μόνο η πραγματικότητα. 

(Στ' αλήθεια, désolé)

Απολογισμός

Έκλεινα τα τεφτέρια μου για τη χρονιά και δεν ήξερα από πού και πώς να σουλουπώσω την κατάσταση. Στις στήλες μου: έξοδα-έσοδα, κερδισμένα-χαμένα, απώλειες-προσθήκες. Πάλι ένιωθα ότι κάπου στο μέτρημα έχασα το λογαριασμό ή, χειρότερα, ότι κάποιος μου έκλεψε κάτι από το μερτικό μου. Είχα μείνει με την απορία μπροστά στα χαρτιά μου, τις κούτες με τα παλιά άρθρα, τα παραχωμένα σημειώματα, τη σαβούρα και τον πλούτο μιας ολόκληρης χρονιάς. Μαθημένος από τους άλλους, έψαχνα στον κατάλογο των επιτευγμάτων, ήθελα να σημειώσει κάποιος ένα μικρό αστεράκι δίπλα στις στήλες μου, όπως έκαναν παλιά οι δασκάλες στα τετράδιά μας. Αλλά ο έπαινος είναι μια μικρή παγίδα, ένα κλουβί που παγιδεύει το πιο περίεργο ή θαρραλέο πουλί.

Ας είναι. Γύρισα πάλι στις σκέψεις μου. Τι πήρα, τι άφησα, με ποιον ταξίδεψα, ό,τι με πόνεσε κι ό,τι μου έλειψε. Βρήκα τις χαρακιές στο σώμα, ξέθαψα τις ηδονές (αυτές είναι πιο δύσκολο να τις πείσεις να ξαναδούν το φως) και καταχώρισα ξανά τα γεγονότα και τις παραλείψεις. Δεν ήταν έκπληξη ότι βρήκα και τα δικά μου λάθη, εκεί που άκουσα τη διαίσθησή μου και την αγνόησα, αλλού που είδα περισσότερα χρώματα απ’ ό,τι υπήρχαν. Αλλά και το ανάποδο: εκεί που άκουσα νέες μουσικές αλλά δεν τόλμησα, εκεί που ανοίχθηκαν πόρτες και δεν τις διάβηκα. Τι θα έπρεπε άραγε να κάνει κάποιος όταν η εξαπάτηση στρέφεται ενάντια στον ίδιο τον εαυτό του;

Ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι ο παλιός ο χρόνος μου είχε φέρει ένα σωρό νέα ερωτήματα, ιδέες και αγωνίες που δεν είχα προηγουμένως. Μαζί και τη δύσκολη περίσταση της αποκάλυψης, εκεί που το σκηνικό πέφτει, οι προφάσεις τελειώνουν, τα ψέματα καταρρέουν και οι αλήθειες ορθώνονται σκληρές και δύσκολες. Ίσως αυτό να συνέβαινε και παλιότερα, μόνο που τώρα δίνω περισσότερη προσοχή, μια χαραμάδα συνειδητότητας έχει ανοίξει και ένα φως παλεύει να μπει από εκεί μέσα. Μόνο που κι εκεί, όπως και στ’ άλλα που έχουν αξία, χρειάζεται αποκοτιά ή αποφασιστικότητα που ετοιμάζεται προσεκτικά για χρόνια, για να αντικρίσεις εντός σου.

Καθώς όλα αυτά με περιτριγύριζαν έπεσα σε ένα κείμενο στον ωκεανό του διαδικτύου, που τελείωνε λέγοντας: «Αυτά σκέφτομαι και λέω είσαι τυχερός που έζησες ακόμη μία φορά τα απλά. Τα πολύπλοκα με μπερδεύαν, άλλωστε, ανέκαθεν». Η φράση έμεινε για ώρα στο μυαλό μου κι ένιωθα ότι κάποιος μου έδωσε ένα κλειδί για μια πόρτα που δεν είχα ακόμα ανταμώσει. Ίσως του χρόνου, τέτοια εποχή να έχω την απάντηση.