Ο αρχηγός των ατάκτων

Στο φύλλο του “Φιλελεύθερου” της Κυριακής 3 Οκτωβρίου, ο Βάσος Λυσσαρίδης ερωτήθηκε για τη δική του συμμετοχή στη δημιουργία και τη δράση ομάδων “ατάκτων” την περίοδο 1963-64.  Η απάντησή του θα πρέπει να γραφτεί στην προμετωπίδα κάθε βιβλίου που πραγματεύεται τη σοφιστεία: “Εγώ δεν είχα ομάδα. Εγώ βρέθηκα πολιτικός ηγέτης λαϊκού στρατού μέσω του κράτους”, δήλωσε ο επίτιμος κι όποιος κατάλαβε, κατάλαβε... Στην κατακλείδα των δηλώσεων του είπε, επίσης, ότι όλα έγιναν υπό την καθοδήγηση του κράτους, ότι όλοι εκθείαζαν τη δράση των ομάδων και γι’ αυτό δεν πρόκειται να απολογηθεί ποτέ για την πατριωτική αυτή δράση. 

Οι δηλώσεις αυτές δεν είναι μεμονωμένες. Σε πρόσφατες τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, ο Χρ. Χριστοδούλου και ο Ν. Κόσιης δήλωσαν ότι συμμετείχαν σε οργάνωση που λειτούργησε την ίδια περίοδο, με αναφορές στο σχέδιο Ακρίτας. Θα έλεγα ότι η φυσικότητα με την οποία ομολογείται η συμμετοχή και η δράση σε τέτοιες ομάδες με εκπλήσσει. Ο πιο λογικός συλλογισμός χαντακώνεται μέσα στην αιτιολογία της πατριωτικής δράσης: η δημιουργία και δράση ομάδων ήταν καταφανώς παράνομη και κατά παραβίαση του Συντάγματος της Δημοκρατίας. Σε άλλες χώρες χρησιμοποιούνται σαφή ονόματα για αυτά τα φαινόμενα: “παραστρατιωτικές ομάδες”, “κρατική τρομοκρατία”, “παρακράτος”. Στην Κύπρο βαπτίζονται στην εθνική κολυμβήθρα της “πατριωτικής δράσης”. 

Αυτές και άλλες παραδοχές που βγαίνουν στην δημόσια σφαίρα κατά καιρούς είναι κομμάτια ενός επικήδειου που θα έπρεπε να εκφωνείται, αντί των φιλιππικών που ακούμε, για τα πενηντάχρονα του κολοβωμένου μας κράτους. Είναι παραδοχές για την έλλειψη πίστης στο δικοινοτικό κράτος μας και, για όσο καιρό αυτές οι παραδοχές γίνονται με σκοπό την ηρωοποίηση και ανάδειξη των στάσεων αυτών, αποδοχή ότι μέλλον μας είναι δυσοίωνο. 

Τι θα ήθελα; Μακριά από τη δικομανία και την κενή περιεχομένου ρητορική των δικαιωμάτων που αναπτύχθηκε για δεκαετίες στον τόπο μας, θα ήθελα να μάθω την αλήθεια. Θα ήθελα να ξέρω τα ονόματα και τη δράση των ομάδων αυτών. Ποιοι τις απάρτιζαν, ποιοι τους συνέδραμαν, ποιοι τους εξόπλιζαν. Ποιους σκότωσαν, ποιους τραυματισαν, ποιων τις ζωές σημάδεψαν για πάντα. Θα ήθελα να ξέρω ότι τα παιδιά και οι έφηβοι μαθαίνουν και για αυτή τη σκοτεινή πτυχή της ιστορίας μας. Να μάθουν για την ατιμωρησία και την κάστα των προνομιούχων που εξέθρεψε για χρόνια το κυπριακό βαθύ κράτος. Να τους δοθεί η ευκαιρία να σκεφτούν μακριά από δογματισμούς και κομματικές ιδιοτέλειες για τη σύγχρονη ιστορία αυτού του τόπου. 

Δεν ξέρω τι πιστεύει ο σημερινός αναγνώστης για όλα αυτά, αλλά για μενα το πιο άβολο σε όλη αυτή την ιστορία είναι η αίσθηση που μου δίνει αυτή η κοινωνία σιωπής. Η ατιμωρησία, η περίοπτη θέση που έλαβαν όσοι έχουν μερτικό στη σημερινή κατάσταση και η επιβράβευση ενός κακώς νούμενου πατριωτισμού είναι ακόμα και σήμερα η θλιβερή κληρονομιά της δεκαετίας του 60. Κι αυτή η κληρονομιά είναι τα γερά θεμέλια της Ελληνικής Δημοκρατίας της Νοτίου Κύπρου…