Μικροί ήρωες της τηλεοπτικής δημοκρατίας μας

“Η TV έχει κάτι μαγικό.

 Από μηδενικό σε κάνει νούμερο.”

Σύνθημα σε τοίχο

Τα καινούργια φυντάνια της τηλεοπτικής δημοκρατίας μας ετοιμάζονται για τη μεγαλειώδη έφοδο τους στη δημόσια ζωή. Νέοι, άφθαρτοι και ατσαλάκωτοι, καλούνται συχνά-πυκνά σε εκπομπές για να καταθέσουν τις απόψεις τους πάνω σε κοινωνικoπολιτικά ζητήματα. Ο παμμέγιστος Κλιντ Ιστγουντ είχε πιάσει το νόημα του εκφυλισμού της ελευθερίας του λόγου, όταν κάποτε είχε πει: “Η άποψη είναι σαν την κωλοτρυπίδα. Ο καθένας έχει από μια”. Καλούνται, λοιπόν, για να φωτίσουν με τις πολιτικά ορθές γνώμες και την αφόρητη γενικολογία τους τα απογεύματά μας. 

“Διαφωνείς μαζί τους;”, θα αναρωτηθεί ο καχύποπτος αναγνώστης. Η αλήθεια είναι πως όχι, δεν μπορώ. Όσα ακούω είναι τόσο στρογγυλεμένα, που δεν μπορώ να βρω ειδοποιό διαφορά για να σταθω πάνω σε αυτή. Με τη μαγική ικανότητα να μιλούν για ώρες χωρίς να λένε τίποτα, τα κολλεγιόπαιδα μας δίνουν τόνο για το τι σκέφτεται ο μέσος ηλίθιος συμπολίτης μας, κρατώντας το ίσο στην κοινωνική κενότητα. Σύντομα θα τους βλέπουμε (ξανά) σε πινακίδες ανακοινώσεων, σε στάσεις λεωφορείων, στους υπεραστικούς δρόμους και τις μέσα σελίδες των lifestyle περιοδικών να μας κοιτάνε αγερωχα, περήφανα και (άρα) ελληνικά εν είδει μικρών “μεγάλων αδελφών”.

Γνήσια τέκνα της Εκκλησίας, τα παιδιά της επελαύνουσας χριστιανοδημοκρατίας, προετοιμάζουν τη νέα άνευρη πλευρά μας, όπου όλοι χαρούμενοι και αγνοί θα σφυρηλατούμε ενότητες και σύμπνοιες, θα θέτουμε το Κυπριακό στη σωστή του βάση στους ξένους και θα φροντίζουμε τους καταφρονεμένους και πένητες της χώρας μας, ζητώντας με περισσή σοβαροφάνεια και σεμνότυφη λύπη την παρέμβαση της Πολιτείας. Μετά θα γυρνάμε στα τέλεια σπίτια μας, στις ήσυχες οικεγένειες μας, στα αυστηρά τηρούμενα ωράρια εργασίας μας και θα πεθαίνουμε ομαδικά από βαρεμάρα. 

Ελέω θεού, ή εν τη απουσία αυτού, αρχιεπισκοπής, μπαϊρακτάρηδες του ΔΗΣΥ και του ΔΗΚΟ θα λάβουν σύντομα το μερτικό της εξουσίας που τους τάχθηκε. Βλέπετε, το σύστημα αναπαράγεται και αναδιπλασιάζεται προετοιμάζοντας μας μέσω των πρόθυμων ΜΜΕ για το τι θα αποφασίσουμε μπροστά στις κάλπες. Σημάδι κι αυτό των παρακμιακών μας καιρών και του τηλεοπτικου εκφυλισμού της κριτικής μας ικανότητας; Αναντίλεκτα, ναι. Οι συστηματικοί γκρινιάρηδες, όπως ο υπογράφων, αντιμετωπίζουν συχνά το ερώτημα: Προτάσεις και ιδέες για παραπέρα, για κάτι διαφορετικό; Δεν έχω νέα ευχάριστα να πω, πέρα από αυτές που ήταν πάντα: κλείνουμε την TV, διαβαζουμε πολύ, μιλάμε με σοβαρότητα και χιούμορ όσο πιο συχνά μπορούμε για όσα συμβαίνουν γύρω μας και ξεμπροστιάζουμε τον κάθε θεομπαίχτη. Για αρχή, μια χαρά το βρίσκω. Μέχρι το Μαϊο, οψόμεθα…

Ο Νικόλας Κυριάκου καταφέρνει να ξυπνάει θυμωμένος κάθε μέρα.

Καλό απόγευμα...

Μικρή προσωπική μυθολογία

Ήταν Παρασκευή βράδυ. Ήταν Νοέμβριος και γύριζα σπίτι με το ποδήλατό μου. Έπαιζα με τα συννεφάκια που έβγαζαν οι ανάσες μου. Οι ποδηλατόδρομοι της Φλωρεντίας ήταν στρωμένοι με ένα παχύ στρώμα από πεσμένα φύλλα που φωτίζονταν από το υποκίτρινο φως του δρόμου. Πάνω τους άφηνα το βάρος της κούρασης που είχα μαζέψει όλη τη βδομάδα. Ήταν ησυχία και το πέρασμά μου άφηνε ένα ανεπαίσθητο ήχο από το απαλό σύρσιμο. Οι σκέψεις μου μ’ ακολουθούσαν αγκομαχώντας κι η νύχτα ήταν γλυκιά, έκανα πετάλι σε ένα αργό ρυθμικό τέμπο. Ήταν η βεβαιότητα ότι θα μπορούσα να γυρίσω τον κόσμο με αυτό τον τρόπο. Ανάλαφρος και ήρεμος, ένιωθα ότι η ύπαρξή μου είχε το προνόμιο να αψηφά το νόμο της βαρύτητας, τις αρχές της μηχανικής, τα αξιώματα των ανθρώπων. Στον ουρανό είχε κρεμαστεί ένα μισό φεγγάρι, μακρινό, χωρίς υποσχέσεις. Ήταν η προοπτική του χρόνου του σαββατοκύριακου που μου έταζε βάθος, ανάπαυση, γαλήνη. Διασταυρώθηκα με έναν πιτσιρικά. Ανέμελος, χαρούμενος, ανυποψίαστος για τα χρόνια που θα ‘ρθουν. Σκέφτηκα πως η αφέλεια και η έλλειψη εμπειρίας είναι μια ευλογία, μα εγώ είχα ήδη φάει λαίμαργα τον καρπό της γνώσης. Στ’ αλήθεια δεν ξέρω αν είναι καλύτερα να γνωρίζεις τελικά. Οι εμμονές μου με είχαν απελευθερώσει προσωρινά. Σαν έγκλειστος που δικαιούται προαυλισμό μιας ώρας την εβδομάδα, έπαιρνα στους πνεύμονες μου όλο τον αέρα που μπορούσα. Θέλησα εκείνη την ώρα λίγο κρασί, ένα κορμί κι ένα ζεστό κρεβάτι. Γίνονται θαύματα τη σήμερον ημέρα, Κύριε; Απόψε είναι μια καλή ευκαιρία να απαντήσεις στην αγωνία μου, αλλιώς πάψε, αρκετά με τυράνισε η απουσία Σου. Στην τυφλότητα όλων μας, δεν βρίσκω καμιά απάντηση, μόνο συνεχίζω τα ριπλέϋ της καθημερινότητας, με διαλείμματα για φαγητό, για μια μπύρα, για μια εσωτερική ενατένιση. Αναζητώντας δεν βρίσκω τίποτα μελλοντικό, μόνο σημειώσεις παλιές στις τσέπες μου, με σκόρπιες σκέψεις που είχα ξεχάσει, παλιές αναρτήσεις στο διαδίκτυο και κάτι κοπέλες που κράτησαν για πάντα τα γράμματα μου. Σε μικρά πράσινα βιβλιαράκια, σε φύλλα Α4 και άδειες πίσω πλευρές από φοιτητικές μπροσούρες ζουν οι έρωτες μου, παλιοί θεοί μιας μικρής προσωπικής μυθολογίας που συνεχίζουν να αφηγούνται το θαύμα. Μα δεν ξέρω πως να το εξηγήσω διαφορετικά, γιατί το «με άλλα λόγια» δεν υπήρξε ποτέ, μόνο αυτά είχα τα ρητορικά χαλίκια, γραμμένα με ένα δυσνόητο γραφικό χαρακτήρα, αλλά ευτυχώς εσύ μαντευες ή έβρισκες πάντα αυτό που ήθελα να πω. Ξέρω. Θα σκέφτεστε: τι έχει πάθει ο νεαρός, εκτός θέματος το κείμενο του, σελίδα 14 των πολιτικών. Ωστόσο, συγχωρέστε με, μόνο για τούτη τη φορά – έχω καλούς λόγους, κατ’ ακρίβειαν τρεις. Πέρα από τη σοβαρή ανάλυση που διαβάσατε πριν, που θα διαβάσετε μετά, υπάρχουν κι άλλα σημαντικά ζητήματα στον κόσμο αυτό, όπως το πρωϊνό θρόϊσμα στις λεύκες, το μελαγχολικό βλέμμα μιας κοπέλας στο λεωφορείο ή το αδιέξοδο ενός φίλου. Κι επίσης, φύλλα χιλιάδες στον ποδηλατόδρομο, φως λοξό πάνω στα σχήματά μας, ήταν Παρασκευή βράδυ κι ήταν Νοέμβριος και γύριζα σπίτι με το ποδήλατο μου...

Ο Νικόλας Κυριάκου έχει μια καρδιά, κόκκινο χαρταετό.

Για την υπεράσπιση της Δημοκρατίας

“You can’t be neutral on a moving train”

Howard Zinn

Η ατμόσφαιρα έχει αρχίσει να βαραίνει στην Ευρώπη ξανά. Η ακροδεξιά έχει εγκατασταθεί για τα καλά σε ορισμένες χώρες. Στην Ολλανδία, την Αυστρία και τη Σουηδία έχει πετύχει εκλογικά ποσοστά που της επιτρέπουν να είναι ρυθμιστής του συστήματος, να επιβάλλει προτάσεις πολιτικής και όρους για να στηρίξει συντηρητικές κυβερνήσεις. Στην καθημερινότητα, ο ρατσισμός καλά κρατεί. Το βλέπεις στα γκέτο που δημιουργούνται στους αστικούς ιστούς, στην αγορά που διασπάται στα καταστηματα των ντόπιων και των ξένων, στα καχύποπτα βλέμματα των ανθρώπων στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Στην πλατεία του Αγ. Παντελεήμονα στην Αθήνα, μια δράκα νταήδες και φωνακλάδες κατατρομοκρατεί τους μετανάστες.

Η ακροδεξιά έχει καταφέρει να εντοπίσει το κοινό της και να παίξει με τα αντανακλαστικά του: ανασφάλεια, ανεργία, εθνική καθαρότητα, οι παλιές καλές μέρες. Η εγκληματικότητα αποδίδεται στη δράση των ξένων. Οι ξένοι ευθύνονται για τις δουλειές που χάνονται. Αυτοί χαλούν τις γειτονιές μας με τις φωνές, την παρουσία τους, τη διαφορετική τους αντίληψη και ύπαρξη. Νιώθω ότι η Κύπρος μπαίνει για τα καλά σε μια σκοτεινή εποχή – και θα πάρει καιρό για να βγει από αυτήν. Να καμωθούμε πως δεν συμβαίνει τίποτα; Να παίξουμε ξανά το χαρτοπόλεμο δηλώσεων; Ο κόσμος σιγοβράζει: στις δουλειές, στις καφετέρειες, στα σπίτια ακούς συχνά, σχεδόν αποκλειστικά ξενοφοβικά σχόλια, για μαύρους, για βρωμιάρηδες, για τα χίλια κακά που έφεραν. Η ντόπια ακροδεξιά βρίσκει πρόθυμο ακροατήριο. Μέσα σε λίγα μόλις χρόνια, κατάφερε να βγει από το περιθώριο της γραφικότητας και να εισχωρήσει παντού: στους οπαδούς των ομάδων, στα πολιτικά κόμματα, στα σχολεία. Διεκδικεί παρουσία και δημοσιότητα κάτω από το πέπλο της δημοκρατίας και του πλουραλισμού.

Αν δεν κτυπηθεί τώρα, θα συνεχίσει να δρατζιάζει, απλώνοντας τη δυσώδη παρουσία της στη δημόσια σφαίρα, νομιμοποιώντας τις αξιώσεις της. Είναι η αξίωση της να ακούγεται είναι θεμιτή και άξιας προστασίας; Επί της αρχής, ναι.  Αλλά με ένα όριο που είναι σαφές και καθορισμένο. Ας μην χαθούμε σε μαιάνδρους σχετικότητας: η προτροπή προς άσκηση και η πραγματική άσκηση βίας με φυλετικά, εθνοτικά ή παρεμφερή ελατήρια ή η έκφραση μίσους μέσα από οποιαδήποτε μορφή λόγου απαγορεύονται μέσα από μια σειρά ευρωπαϊκών νομοθεσιών, διεθνών συμβάσεων και τον ποινικό μας κώδικα. Το νομικό πλαίσιο είναι εκεί και ο γενικός εισαγγελέας έχει ευθύνη να ενεργήσει χωρίς χρονοτριβή.

Για την παιδεία και τη δημόσια συζήτηση μπορούν να ειπωθούν πολλά και σίγουρα καλύτερα από άλλους. Είναι προφανές ότι η αδιαφορία μας και το υφιστάμενο εκπαιδευτικό σύστημα έχει παράξει τους σημερινούς ρατσιστές, ομοφοβικούς, ξενοφοβικούς μισάνθρωπους. Ωστόσο, τα όποια μέτρα και πολιτικές για να αλλάξουν αυτά, εγγράφονται στον ορίζοντα των μακροπρόθεσμων αλλαγών. Για την ώρα επείγει να συνειδητοποιήσουμε ότι η ακροδεξιά πρέπει να ξεριζωθεί από τον τόπο μας: διαλύοντας τις οργανώσεις της, καταστέλλοντας ποινικά όσους προωθούν το μήνυμά της, ακυρώνοντας την «ενδοξοποίηση» της βίας και της φυλετικής ανωτερότητας που προωθεί στα ΜΜΕ και κυρίως στο διαδίκτυο.

Κάποιοι ενδεχομένως να συνοφρυώνονται από την πρόταση για δημιουργία συνθηκών ασφυξίας και διώξεων. Έχω απάντηση: η Ευρώπη έμεινε απαθής και προσπάθησε μέσω του κατευνασμού να καλοπιάσει το θηρίο πριν 70 χρόνια. Απέτυχε και γι’ αυτό αιματοκυλίστηκε. Σήμερα, η κάθε δημοκρατία έχει δικαίωμα και ιστορική υποχρέωση να υπερασπιστεί τον εαυτό της με κάθε νόμιμο μέσο. Όπως λέει και ο αμερικανός στοχαστής στην προμετωπίδα: «Δεν μπορείς να είσαι ουδέτερος σε ένα τρένο που κινείται»...

Ο Νικόλας Κυριάκου δεν χωράει πουθενά.

Ημέρα (υποκρισίας) για τους αγνοουμένους

“τοις κεκοιμημένοις”

Η 29η Οκτωβρίου ανακηρύχθηκε ως ημέρα τιμής των αγνοουμένων. Αποτελεί αυτή η “τιμή” το υπ. αριθμ. 27495 μνημείο υποκρισίας της Κυπριακής Δημοκρατίας έναντι των αγνοουμένων και των συγγενών τους για μια σειρά λόγων.

Η αναγνώριση αυτή έρχεται με καθυστέρηση 36 ετών. Επιτέλους, η αναμονή παίρνει ένα τέλος. Να μην ξεχνάμε όμως ότι για χρόνια το ζήτημα έγινε παιχνίδι στα χέρια των πολιτικάντηδων: ο επακριβής αριθμός των αγνοουμένων, οι περίφημοι 1619, έγιναν ξαφνικά 1493, όταν η ε/κ πλευρά υπέβαλε τα δικά της στοιχεία στη ΔΕΑ. Η μικροπολιτική εκμετάλλευση δεν έλειψε. Καριέρες χτίστηκαν και χρήμα έρευσε κάτω από τη μαρκίζα των  αγνοουμένων.

Το 2007 ο ΟΗΕ υιοθέτησε τη διεθνή σύμβαση για την προστασία όλων των ατόμων από την εξαναγκαστική εξαφάνιση. Αν και η συμβαση δεν εχει αναδρομική ισχύ, η κύρωση της θα ήταν μια έργω αναγνώριση προς τους αγνοούμενους. Έκτοτε, η σύμβαση πελαγοδρομεί στους μαιάνδρους της γραφειοκρατίας του αρμόδιου για την προετοιμασία της κύρωσης της, Υπουργείου Δικαιοσύνης. Και για να μην μένουμε στις απρόσωπες αναφορές στο Υπουργείο, αναρωτιέμαι τι έχουν να πουν οι από το 2007 και εντεύθεν πολιτικοί προϊστάμενοι του, κκ. Σοφοκλέους, Χρυσοστομίδης και Λουκά. “Χρυσοφορος σκασμός”, όπως θα έλεγε και το μεγάλο μπουμπούκι της Νομικής Υπηρεσίας…

Οι σατραπίσκοι των κομμάτων και της Βουλής καθεύδουν εδώ και χρόνια. Αυτό δεν εμπόδισε τις προάλλες τον Πρόεδρο, τα κόμματα και τον αρχιεπίσκοπο να πετάξουν τους τετριμμένους “δεκάρικους” τους για το “ανθρωπιστικό δράμα των ανγοουμένων”. Και για να μην μένουμε στις απρόσωπες αναφορές στους θεσμούς, αναρωτιέμαι αν νιώθουν καλά με τον εαυτό τους μετά από τέτοιες δηλώσεις διεκπεραιωτικού χαρακτήρα ο Δ. Χριστόφιας, ο Χ. Γεωργιάδης, ο αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος.

Για όσους (θέλουν να) ξεχνούν, από την άλλη πλευρά της διχοτόμησης υπάρχουν περίπου 500 αγνοούμενοι. Τα άτομα αυτά και οι οικείοι τους αξίζουν ανάλογης αναγνώρισης. Την οποία η μεν Βουλή αγνόησε, το δε Ανώτατο Δικαστήριο έγραψε στα παλαιότερα των υποδημάτων του με την απόρριψη των προσφυγών 589-593/06, που αφορούσαν στις εξαφανίσεις Τουρκοκυπρίων στην Τόχνη το 1974. Η απόρριψη τους αποτελεί σήμερα το ισχυρότερο νομικό επιχείρημα μιας άλλης ομάδας τουρκοκυπρίων, που προσέφυγαν ενώπιον του ΕΔΑΔ, επικαλούμενοι την έλλειψη οποιασδήποτε ρεαλιστικής και πρακτικής θεραπείας στο δικαιοδοτικό μας σύστημα. Και για να μην μένουμε στις απρόσωπες αναφορές στο Δικαστήριο, αναρωτιέμαι πως θα υπερασπίζετο ο δικαστής Γ. Κωνσταντινίδης τη νομική αιτιολόγηση της απόφασής του στις προαναφερθείσες προσφυγές.

Με αυτούς τους τρόπους, λοιπόν, η εκτελεστική, νομοθετική και δικαστική εξουσία έδειξαν…. εμπράκτως την αναγνώρισή τους στους αγνοούμενους και τους συγγενείς τους. Σήμερα, η Κυπριακή Δημοκρατία, δια της “Ημέρας Αγνοουμένων” και με τον τρόπο που ξέρει καλύτερα, τα τσιέκκια, ξεμπερδεύει σεμνότυφα και υποκριτικά με την αξιοπρέπεια και τη συλλογική μας μνήμη. Αντί αυτών θα ήταν καλύτερα να γινόταν κάτι χειροπιαστό όπως, για παράδειγμα, να λογοδοτήσουν όσοι δεν προωθούν την κύρωση της σύμβασης του ΟΗΕ και να δημιουργηθεί μια επιτροπή αλήθειας για τους αγνοουμένους για να διακριβωθούν οι συνθήκες εξαφάνισής τους, καθώς και οι υπεύθυνοι για αυτές.

Δικαίως, συνεπώς, η παράφραση στον σημερινό τίτλο αφιερούται σε όσους συνέβαλαν στην ατιμωρησία, τις πολιτικές μανούβρες και τη διασφάλιση ότι η αλήθεια και η δικαιοσύνη δεν θα βρουν ποτέ το δρόμο για την πατρίδα μας. Ζήτω η “Ημέρα αγνοουμένων”!

Απόφαση κυπριακού δικαστηρίου εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας σε υπόθεση αγνοουμένου

Ppasias