Νεκρολάγνοι

 Μόνο αυτή τη λέξη μπορούσα να σκεφτώ, καθώς ο ημερήσιος τύπος τις προάλλες ανέφερε τις εκδηλώσεις που έγιναν για να τιμηθεί η μνήμη του Μακαρίου, με πλούσιο φωτορεπορτάζ από το μνημόσυνο, τις εκδηλώσεις, όπως, επίσης, και τις δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας. Την ίδια ώρα, στις πίσω σελίδες, πληροφορούμασταν για το εθνικό μνημόσυνο του Γρίβα.

Τι άλλο πέρα από την πολιτική τριτοκοσμικότητά μας αποδεικνύουν τα προαναφερθέντα; Μια συγκριτική ματιά στην πολιτική κουλτούρα των κρατών που βγήκαν από την αποικιοκρατία την ίδια περίοδο με εμάς, δείχνει ότι 50 χρόνια μετά την ανεξαρτησία μας, μαστιζόμαστε από το σύνδρομο των «μεγάλων ηγετών» που ρίχνουν βαριά τη σκιά τους στο σήμερα. Για όποιον αμφιβάλει, το ετήσιο τσίρκο με την πορεία Μακαρίου και τα εθνικά μνημόσυνα του Γρίβα, οι φωτογραφίες του πρώτου στα δημόσια κτήρια και του δεύτερου στα εθνικόφρονα σωματεία και άλλα παρόμοια σημειολογικά είναι αρκετά για πείσουν.

Μέσα σε αυτή την αποκρουστική νεκρολαγνεία που συντηρεί το διχασμό τους παρελθόντος μέχρι σήμερα, οι σκέψεις για την κριτική αξιολόγηση του ιστορικού ρόλου του καθενός μοιάζει ουτοπική και καταδικασμένη να χαθεί μέσα στις υλακές των πιστών φρουρών και τον ορυμαγδό συνθημάτων από την κερκίδα. Η πολιτική ιστοριογραφία, ή κάτι που της μοιάζει, εξαντλείται συνήθως στα προσωπικά απομνημονευματα ανθρώπων που βρέθηκαν στoν περίγυρο, με σκοπό την αυτοδικαίωση των επιλογών και την εξύμνηση του δικού μας ηγέτη. Νηφάλιες και τεκμηριωμένες ανασκοπήσεις σπανίζουν. Από μνήμης αναφέρω τα πρόσφατα βιβλία του Π. Πολυβίου, του Μ. Δρουσιώτη και του Ι. Στεφανίδη. Φωτεινές εξαιρέσεις που δυστυχώς χάνονται στην τρικυμία της καφενειακής πολιτικής κουλτούρας μας.

Κι όμως, η ανασύνθεση των ρόλων του καθενός θα επέτρεπε τον απεγκλωβισμό από τον ασφυκτικό αταβισμό και θα γλιτώναμε επιτέλους από τη γελοία εκείνη έκφραση που αναμασούν όλοι: «πιστοί στις παρακαταθήκες τους». Για ποια παρακαταθήκη άραγε να μιλούν; Για το μαξιμαλισμό, τον οικονομικό στραγγαλισμό των Τουρκοκυπρίων, τον πολιτικό μικρομεγαλισμό, τις ωραίες μέρες της Κοφίνου, την κρυψίνοια και τον εθνικισμό; Για την υπονόμευση του νόμιμου κράτους με παραστρατιωτικές ομάδες, για την οικοδόμηση παρακρατικών δικτύων εξουσίας, για τον πνιγηρό συγκεντρωτισμό στις πρώτες δεκαετίες της ζωής της νέας Δημοκρατίας; Και εν τέλει: ποια συνάφεια ή έμπνευση μπορεί να ανιχνεύσει ο πολίτης του 2011 για το μέλλον σε δυο ιστορικές προσωπικότητες που πέθαναν τη δεκαετία του ’70;

Είναι καιρός να σταματήσει πια αυτό το μακάβριο ετήσιο πανηγύρι όπου ο Μακάριος κι ο Γρίβας ξεθάβονται και περιφέρονται στον κόσμο μας, σαν λείψανα αγίων που φοβερίζουν τους πιστούς. Αν μου επιτρέπεται η παράφραση: Ο Μακάριος πέθανε, ο Γρίβας πέθανε κι εγώ δεν νιώθω και πολύ καλά τελευταία...