since feeling is first

since feeling is first
who pays any attention
to the syntax of things
will never wholly kiss you;
wholly to be a fool
while Spring is in the world
my blood approves,
and kisses are a better fate
than wisdom
lady i swear by all flowers. Don't cry
- the best gesture of my brain is less than
your eyelids' flutter which says
we are for each other; then
laugh, leaning back in my arms
for life's not a paragraph
And death i think is no parenthesis
  e. e. cummings

Δεξιά σύνδρομα, αριστερές ανεπάρκειες

Μια από τις χειμαρρώδεις συνέπειες της 11^ης Ιουλίου ήταν η επαναφορά μας στις «παλιές καλές» μέρες του δημοψηφίσματος. Ίσως όχι με την ίδια ένταση κι ίσως όχι με το ίδιο πάθος που χάραξε τις μέρες εκείνης της περιόδου, οδηγώντας σε σχίσματα οικογενειακών και φιλικών σχέσεων. Ωστόσο, όσο παρακολουθώ τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τις συζητήσεις στο διαδίκτυο, τόσο πιο πολύ νιώθω ότι το άρωμα των ημερών του 2004 επιστρέφει. Μιλάς και δεν σ’ ακούει κανένας. Ακούς και απορρίπτεις τον άλλο στη δεύτερη πρόταση. Το συστηματικό trolling κρατά καλά και η συζήτηση εκπίπτει σε εκατέρωθεν προσωπικές επιθέσεις. Και για να μην φανεί ως ex cathedra κριτική, βάζω και τον εαυτό μου στο πλάνο. 

Η έκρηξη στο Μαρί αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότι δεν ξερουμε να μιλάμε και να συνδιαλεγόμαστε. Σχεδόν αμέσως μετά την έκρηξη, η διαχωριστική γραμμή τραβήχθηκε στα ίδια περίπου σύνορα των κομματικών επικρατειών. Από τη μια η παλιά καλή κυπριακή δεξιά μυρίστηκε αίμα και δεν δίστασε να χώσει βαθιά τα δόντια της στην Κυβέρνηση και στην Αριστερά. Η έκρηξη αποτέλεσε την ιδανική αφορμή για να ξαναβγούν τα δεξιόστροφα σύνδρομα όσων ποτέ δεν χώνεψαν την ύπαρξη του ΑΚΕΛ στην Κύπρο, πόσω δε μάλλον την ανάδειξη του Χριστόφια στην εξουσία. Αν και η σούμα είναι χοντρική, και εξ αυτού του λόγου ο μέσος όρος να μην είναι σωστός, μια σημαντική μερίδα του κόσμου που συμμετέχει στις διαμαρτυρίες έχει αυτό το προφίλ. Ξανά σημαίες και εθνικοί ύμνοι, «όχι ρεύμα απ’ τον κατακτητή», ξανά πατριωτισμός του πεζοδρομίου.

Από την άλλη, το ΑΚΕΛ απάντησε καθυστερημένα και αντανακλαστικά. Ξέθαψε την παλαιάς κοπής πραξικοπηματολογία για να ερεθίσει το συναισθηματισμό μιας ανέξοδης, πλην προσβλητικής για τη νοημοσύνη, αναλογίας. Απέναντι στα σαρκοβόρα δεξιά σύνδρομα, αντέταξε μια σταλινικού τύπου προστασία του ηγέτη και το σύνδρομο καταδίωξης που κατατρύχει το ΑΚΕΛ από καταβολής κόσμου. Έτσι, ξαναμπήκε στο λεξιλόγιο μας ο «αντι-ακελισμός» και όλα τα συμπαρομαρτούντα της. Ένα κομμάτι της αποτυχίας του ΑΚΕΛ να διαχειριστεί την κατάσταση οφείλεται στην αδυναμία του από τον καιρό της ανάληψης της διακυβέρνησης να σταθεί για όσα πρεσβεύει, να συγκρουστεί με όσα διαφωνούσε και να προβάλλει πειστικά το επικοινωνιακό κομμάτι της πολιτικής του. Πλέον, μου φαίνεται αργά για να αφήσει θετικό πρόσημο στην πενταετία του. Το χειρότερο όμως είναι ότι ο κόσμος του ψάχνει τις εύκολες δικαιολογίες για να κρυφτεί πίσω από αυτές: το δεξιό κατεστημένο, τα εχθρικά ΜΜΕ, η άνοδος της ακροδεξιάς, το σαθρό μετανεξαρτησιακό κατεστημένο. Γενικά, η ευθύνη βρίσκεται κάπου αλλού και διαχέεται σε όλους. Και μια σημείωση για την ακροδεξιά: μου φαίνεται ότι το ΕΛΑΜ είναι το όπιο του λαού, αφού έχει αναδειχθεί στον τέλειο πολιτικό μπαμπούλα για το ΑΚΕΛ. Άθελα(;) του, πριμοδοτεί την άνοδο των άκρων.

Μέσα σ΄αυτόν τον κυκεώνα, δεν μιλάμε για τίποτα ουσιαστικό, δεν θέτουμε μακρούς ορίζοντες. Αντίθετα, ζούμε στον αστερισμό του ανασχηματισμού, του micromanagement και της προβολής μιας μαζικής υστερίας. Αν με αυτούς τους όρους θα πορευτούμε στις συνομιλίες και στην κατάληξη σε ένα σχέδιο λύσης, τότε φοβάμαι ότι θα ξαναβρεθουμε σε μια δυσάρεστη επανάληψη του έργου που ζήσαμε το 2004. Ως φάρσα ή ως τραγωδία, λίγο θα μετράει…

Από δω και πέρα;

Η τραγωδία της 11ης Ιουλίου λειτούργησε και ως απασφαλιστική βαλβίδα στο θυμό και την απογοήτευση που συνοδεύουν τις σκοτεινές μέρες που ζούμε. Ως βίαιο γεγονός, πυροδότησε έντονες αντιδράσεις. Σε τέτοιες στιγμές δύσκολα αναμένει κανείς αυτοσυγκράτηση, ψυχραιμία, μέτρημα των δεδομένων. Θα σταθούν τα γεγονότα αυτά ικανά για να μιλήσουμε επιτέλους ειλικρινά για κάποια θέματα; Για τη λειτουργία και την ανάγκη ύπαρξης της Εθνικής Φρουράς, για τους μηχανισμούς λογοδοσίας των αξιωματούχων, για την ποιότητα του πολιτικού προσωπικού της χώρας, για την ενεργειακή μας εξάρτηση; Θα εξαρτηθεί από τη δικιά μας αντίδραση κι αν αυτή θα αντέξει στην ανελέητη θερινή ραστώνη.

Υπάρχει κάτι βαθιά άρρωστο σε μια κοινωνία που τρέφεται με ήρωες. Κανείς δεν ξυπνάει το πρωί για να πάει στη δουλειά του για να γίνει ήρωας. Κανείς δεν στέλνει τα παιδιά του στο στρατό για να τα δει σε φέρετρα καλυμμένα με σημαίες. Οι άνθρωποι, που οι εγκληματικές ενέργειες και παραλείψεις του κράτους σκότωσαν, ήταν προορισμένοι να χαρούν τις οικογένειές τους, να αγαπήσουν τις συντρόφους τους, να ζήσουν τα μικρά και τα μεγάλα της ζωής. Για τους δικούς τους, οι ώρες σιωπής που έρχονται στα επόμενα χρόνια, το βάρος πρέπει να είναι ασήκωτο.

Από όσα καταγράφω στην πρώτη παράγραφο, πιο σημαντικά για την ώρα μού φαίνονται τα ζητήματα της Εθνικής Φρουράς και της δημόσιας λογοδοσίας των πολιτικών. Για την μεν πρώτη, αυτή έχει καταγράψει το κατόρθωμα να προκαλέσει περισσότερους νεκρούς από ίδιες ενέργειες, παρά από τον αντίπαλο για την αντιμετώπιση του οποίου είχε συσταθεί. Ο στρατός μας αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια μια μαύρη τρύπα, η οποία απορροφά ανθρώπινες ζωές, οικονομικούς πόρους και κοινωνικό δυναμικό. Είναι παράγοντας οπισθοδρόμησης και το χειρότερο: αδυνατεί να εκπληρώσει το σκοπό για τον οποίο συστάθηκε. Ο δημόσιος διάλογος για την κατάργησή της σε ορίζοντα τριετίας θα αποτελέσει ένα βήμα για την εξυγίανση της ζωής στον τόπο. Μέχρι τότε, τι θα λέγατε για ένα κίνημα ανυπακοής και επιστροφής φύλλων πορείας, οπλισμού και χρεωμένων υλικών από τους εφέδρους;

Για τη δημόσια λογοδοσία, είναι σημαντικό να λεχθεί ότι, πέρα από τις κομματικές γραμμές, που τόσο λυσσαλέα υπερασπίζονται κάποιοι στον δημόσιο χώρο, υπάρχει και η γραμμή της λογικής και της νομιμοποίησης στην κοινωνία. Η Κυβέρνηση με τη στάση και τον δημόσιο λόγο της στις πρώτες μέρες προσέβαλε βάναυσα τη λογική των πολιτών, πολλαπλασιάζοντας τη ζημιά που έχει γίνει στην αξιοπρέπεια του καθενός μας. Με το κρυφτούλι, την αποποίηση ευθυνών από όλους και την ανόητη αναλογία με το... πραξικόπημα, η λογική και η ευθιξία ήταν τα επόμενα μεγάλα θύματα της τραγωδίας. Και για το λόγο αυτό η Κυβέρνηση έχει χάσει τη νομιμοποίησή της στο μυαλό πολλών συμπολιτών μας. Ανεξαρτήτως της ταχύτητας και του αποτελέσματος των ερευνών, η Κυβέρνηση είναι καταδικασμένη να λειτουργεί αντανακλαστικά σε κάθε δίκαιη και άδικη κριτική. Ουραγός και δυσλειτουργικό κομμάτι, δηλαδή, της πολιτικής ζωής, την ώρα που στους επόμενους μήνες μάς περιμένουν εξελίξεις που θα διαμορφώσουν καταλυτικά τη φυσιογνωμία του τόπου για τις επόμενες δεκαετίες.

Βόμβος

«Δεν είναι εδώ Βαλκάνια, σου το 'πα
εδώ είναι παίξε γέλασε και σώπα»

Αγύριστο κεφάλι, Άλκης Αλκαίος

Όταν σκέφτομαι τη γενιά μου, δεν σκέφτομαι μια εικόνα, ούτε ένα πρόσωπο, μήτε κάποιο γεγονός. Το πρώτο που μου έρχεται είναι ένας βόμβος. Ένας βόμβος από το συνονθύλευμα συνθήματων με τα οποία μεγαλώσαμε. Ακολουθεί μια καταιγίδα στερεοτύπων και ευπειθών στοιχίσεων, λέξεων και συμβόλων, προσωπολατρικών και απόλυτων, που έχουν μόνο μια σημασία για τον καθένα.


Μονότονα άρθρα στις εφημερίδες, αναγγελίες μνημοσύνων με πρόσωπα που σε κοιτάνε μέσα από μια άλλη εποχή. Εύκολα τα λόγια στο στόμα των πολιτικών, λέξεις που μάθαμε να λέμε μηχανικά, «καταδικάζουμε», «το δίδυμο έγκλημα», «λειτουργική και βιώσιμη λύση». Αυτές τις μέρες διάβασα πιο προσεκτικά και συχνά τα blogs, μια έκφραση της κοινωνίας μας που προσδοκώ ότι θα καταστεί ένα προοδευτικό ρεύμα, μιας και γράφονται και παρακολουθούνται από κυρίως νέους ανθρώπους.


Ό,τι θυμάμαι από τις αναρτήσεις και τα σχόλια αυτών των ημερών είναι αυτός ο βόμβος. Οι ίδιες ανούσιες αψιμαχίες, οι κουβέντες που μετά από την ανταλλαγή 2-3 απόψεων εκτρέπονται ανεπιστρεπτί στο Ελλάς-Κύπρος-Ένωσις και εδώ θα γίνει ο τάφος σας, σκουλήκια αριστεροί, φασίστες δεξιοί. Όχι, το ζήτημα δεν ειναι το savoir vivre στο διαδίκτυο. Είναι ότι δεκαετίες μετά το κακό, η αντίληψη μας για την πολιτική ιστορία της πατρίδας μας παραμένει εκεί-εκεί στη Β’ εθνική, γερά δεμένη σε ένα πνιγηρό αταβισμό. Εδώ κουμάντο κάνουν οι φωνακλάδες του καφενέ, του ξέρεις ποιος ειμαι εγώ ρε, που δεν μπορούν να αναλύσουν τα πράγματα πέρα από το πρίσμα θρυματισμένων αφηγήσεων. Σκάσε, λοιπόν, και άκου τι σου λέω εγώ...


Μου κάνει εντύπωση που η κοινωνία μας γουστάρει τόσο να ζει σε μια φούσκα του χρόνου, να βιώνει με τον ίδιο γαμημένο ψυχαναγκασμό την απαραλλάκτη τραγωδία, να αναπαριστά τον εαυτό της, ως θεατή και ηθοποιό, σε μια παράσταση που δεν λέει να λάβει τέλος, χωρίς ταυτόχρονα να ποθεί μια λυτρωτική κάθαρση. Προσωπικά δεν γνωρίζω περιπτώσεις όπου μια δικτατορία, μια καταστροφή ή ένα ολοκληρωτικό καθεστώς δεν ακολουθήθηκαν από απόδοση ευθυνών. Ενδεχομένως να υπάρχουν. Ωστόσο, είμαι βέβαιος ότι ο καθένας μπορεί να απαριθμήσει περιπτώσεις για το αντίθετο: η εκτέλεση των έξι, η καταδίκη των χουντικών, οι εκκαθαρίσεις στα μετα-κομμουνιστικά καθεστώτα και τόσα άλλα.

Η Κύπρος παραμένει επίμονα στην πρώτη κατηγορία. Κι αυτό γεννά νέα προβλήματα: η ιστορική μας γνώση είναι λειψή, σε βαθμό γελοιότητας και οι πολλοί επιλέγουν την γηπεδική εκτόνωση, όσο η βαριά βιομηχανία του Κυπριακού εκβάλλει σταθερά τα απόβλητα της στο μέσα μας. Και το μέλλον παραδίδεται αμαχητί σε κάτι έξω και πέρα από εμάς, σε μια μοίρα σκοτεινή. Μέσα απ’ αυτόν τον ορυμαγδό, αναδύθηκε μια κάστα εξουσίας, στήθηκε ένα τρελό πάρτυ χρημάτων για τους λίγους και κατασκευάστηκε μια κοινωνία εθισμένη στην αναισθησιογόνο λήθη. Κάθε απόπειρα να μιλήσεις καλύπτεται από αυτόν το βόμβο.

 

 

(το κείμενο γράφτηκε πριν ένα ακριβώς χρόνο...)

Για την Υπεράσπιση της λογικής

“Γι’ αυτό κ’ εγώ καταγίνομαι στους πολλούς να παρουσιάζω σοβαρήν όψι.

 Hύρα πως μεγάλως με διευκολύνει τες υποθέσεις μου.

Eσωτερικώς γελώ και αστειεύομαι πολύ.”

Το ξέρω που για να επιτύχει κανείς

Μικρά Καβαφικά, Β΄

Αυτό μας λείπει, σύντροφοι (με την ευρεία έννοια, για να μην παρεξηγούμαι). Μετά την Κίνηση για τη Σωτηρία της Κύπρου, την Κίνηση για το Ευρωπαϊκό Μέλλον της Κύπρου, το Κίνημα Ελληνικής Αντίστασης, ξεπήδησε το νέο παραπούλι της Κίνησης για την Υπεράσπιση του Παγκυπρίου Γυμνασίου. Φοβάμαι ότι οι αρκαδικοί βλαστοί της Κίνησης ξέμειναν ταμπουρωμένοι στην ταράτσα της Σεβερείου περιμένοντας τους επικουρικούς. Ξυπνήστε ρε! 2011 calling! Παντού εχθροί και συνωμότες, ένας λαός που αγωνίζεται εδώ και χιλιετίες, ολετήρες και δούρειοι ίπποι και χίλιοι δυο άλλοι διάολοι συνθέτουν το κυπριακό μας σύμπαν. Βλέπετε, η κοινωνία των πολιτών βγαίνει από τις σκληρώσεις της και συνεγείρεται μόνο για εθνικόφρονες σκοπούς. Αλλά λείπει το απλό και το αυτονόητο από αυτόν το δόλιο τόπο: η υπεράσπιση της λογικής.

Το περασμένο Σάββατο μακριά από τα εκτυφλωτικά φώτα των κεντρικών δρόμων της Φλωρεντίας και τη χύδην χλιδή των απαστραπτουσών βιτρινών, ένα τοπικό διαπολιτισμικό κέντρο οργάνωσε τη δικιά του γιορτή δρόμου. Οι Agnelli Mancanti (οι απόντες/χαμένοι αμνοί) φρόντισαν να στήσουν τη νύχτα με φτηνά ποτά, μικροπωλητές έθνικ παραφερνάλιων, χαρούμενες φάτσες και ένα συγκρότημα μουσικής με δύο Ιταλούς, δύο Μαροκινούς και έναν Έλληνα. Οι τελευταίοι μας έδωσαν τραγούδια κι από τις δυο πλευρές της Μεσογείου και όλα τελείωσαν με τον τραγουδιστή να παραχωρεί τη σκηνή σε έναν νέο από το κοινό που είπε το τελευταίο τραγούδι στα αραβικά. Κατά μια ειρωνεία της τύχης, το αμέσως προηγούμενο βράδυ, δεχόμουν απανωτά γραπτά μηνύματα από φίλους στην Κύπρο: κάποιοι μου έστελναν τους στίχους στο «οι ελέ-, οι ελεύθεροι και ωραίοι» και άλλοι με ενημέρωναν για τις χαιρετούρες και τα δώρα τους. Σε αντίστιξη με τη δικιά μου πραγματικότητα, το φεστιβάλ της ΕΔΟΝ φρόντιζε για άλλη μία χρονιά να μην χαθεί κανένας αμνός, διατηρώντας στη φορμόλη ένα κομμάτι της νεολαίας της Κύπρου.

Αν τα χρόνια του ’70 μας έδωσαν το στερεότυπο του ταγαριού, της αξύριστης μασχάλης και μιας (φλου) επαναστατικής προσδοκίας, τα δικά μας χρόνια συνθέτουν το μείγμα ενός βάρβαρου οπαδισμού, πασπαλισμένου με Βασίλη και Κατσιμίχες. Η γραμμή του αντιαισθητικού φολκλόρ τραβήχτηκε πιο βαθιά μέσα στην επικράτεια του κιτς, φροντίδι του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος αφού ξεμπέρδεψε με τον ΓΓ του ΟΗΕ, έκανε και το κομμάτι του στη Λευκωσία. Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου, τελικά...

Συνειρμικά, πηδάω στα του Κυπριακού: πάλι άτυχοι είμαστε, αδέλφια. Το 2004 πήγαμε στις συνομιλίες με τον Καραμανλή στο ρόλο του Μεγάλου Ακίνητου και τον Τάσσο φορτωμένο με όλα τα απαραίτητα «όχι». Τώρα το καμπανάκι του τελευταίου γύρου έχει κτυπήσει, η Ελλάδα ξαναντύθηκε Ψωροκώσταινα και ο Χριστόφιας κρατιέται από τις ΔΗΚΟλυκοφιλίες του. Αναρωτιέμαι πώς θα μας βρουν οι επόμενοι μήνες. Αφού φτιάξαμε παντού φαντάσματα συνωμοσιών και μύθων για «κυπριακές ιδιοκτησίες» και ξιφουλκήσαμε σαν άλλοι Δον Κιχώτες εναντίον των ανεμόμυλων των ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων και της επιδιαιτησίας, τώρα βρισκόμαστε ενώπιον των ανατροπών τους. Το αίμα που έχει τρέξει ανάμεσά μας είναι πολύ, το καλύτερο που περιμένεις από τον κόσμο είναι μια εχθρική αδιαφορία και κανείς δεν φαίνεται να έχει το κέφι να τραβήξει κουπί για να φτάσουμε στη λύση. Ένα μεγάλο κομμάτι όσων θεωρούνται υπέρμαχοι της λύσης, βαυκαλιστήκαμε για χρόνια σε συγκεντρώσεις και πρωτοβουλίες, σαν όλους αυτούς τους θεοπάλαβους που κλείνονται σε μια φάρμα 200 χιλιόμετρα έξω από το Ουισκόνσιν και περιμένουν τον Μεσσία. Α! Με συγχωρείτε που λοξοκοίταξα στην Εσπερία. Έχουμε και εμείς τα ελληνοπρεπή μας: Αρκάδι και Κούγκι. Για όσους δεν θυμούνται, στο τέλος, οι ήρωες τινάζουν τα πάντα στον αέρα...

Banana Republic

bananarepu

Υπάρχουν ευθύνες