Δυο λόγια για τον ενδιάμεσο χώρο

“Η παράνοια σε άτομα είναι σχετικά σπάνια.

Όμως σε ομάδες, κόμματα, έθνη και εποχές είναι μάλλον ο κανόνας.”

Νίτσε

Η ιστορία με τον ενδιάμεσο χώρο παίζει σαν χαλασμένος δίσκος πριν και μετά από σημαντικές εκλογικές αναμετρήσεις. Πίσω από την εύηχη διατύπωση, ωστόσο, κρύβεται μια εν πολλοίς κουραστικά υποκριτική στάση των ενδιαφερομένων. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.

Αν και η επίκληση της αναγκαιότητας ένωσης του ενδιάμεσου χώρου ακούγεται σταθερά στον ίδιο τόνο, εντούτοις το περιεχόμενό της δεν είναι τόσο προφανές. Το πραγματικό κίνητρο των δύο κομμάτων που τοποθετούν τους εαυτούς τους στο κέντρο του κυπριακού πολιτικού χώρου είναι ένα: η συνένωση των ποσοστών τους ώστε να ανταγωνιστούν τον εκάστοτε αδύναμο εκ των ΑΚΕΛ και ΔΗΣΥ. Η στάση αυτή προδίδει τον καιροσκοπισμό και την ιδιοτέλεια που χαρακτηρίζει το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ: αντιμέτωπα με τη δική τους αδυναμία να διευρύνουν την εκλογική τους βάση, στρέφονται στην πολλά υποσχόμενη χώρα των εκλογικών μαθηματικών. Το πρόβλημά τους ωστόσο παραμένει άλυτο, όχι επειδή οι προσωπικές φιλοδοξίες και οι κομματικές επετηρίδες δεν επιτρέπουν την τελική και οργανική ένωσή τους, αλλά επειδή τα ίδια παραμένουν κενά κελύφη από πολιτικής άποψης. Η ιστορική εξήγηση της θέσης αυτής εδράζεται στην εξ υπαρχής προσωποπαγή δημιουργία και λειτουργία τους. Ακόμα και υπό τις σημερινές τους ηγεσίες, τα δύο κόμματα εξακολουθούν να λειτουργούν με τη νοοτροπία της μονολιθικής ηγετικής παρουσίας. Ιδωμένες μέσα από αυτό το φακό, οι διαρκείς εκλογικές αποτυχίες τους δεν είναι διόλου δυσεξήγητες – ίσως μόνο για τα ίδια τα στελέχη των κομμάτων...

Με τον καιρό, η φράση «ενδιάμεσος χώρος» έχει αναχθεί σε έναν εξέχοντα πολιτικό φετιχισμό, μια Γη της Επαγγελίας από την οποία εμποδίζεται ο περιούσιος κομματικός λαός να φτάσει λόγω μύριων κακών συγκυριών, επικίνδυνων καμπών, κρίσιμων στιγμών. Η επίτευξη του στόχου αναβάλλεται, επιτυγχάνεται, όμως, η διατήρηση της μακράς λίστας πελατολογίου για λογής-λογής εξυπηρετήσεις. Βλέποντας τα πράγματα από τη σημερινή θέση, στην Κύπρο, διαχρονικά, όποιος δεν πιστεύει τίποτα και ευελπιστεί στη λαθροβίωση και το βόλεμα, επιλέγει αυτό το απροσδιόριστο κάτι που κείται ανάμεσα στους δύο μεγάλους του πολιτικού συστήματος. Ρίχνοντας μια ματιά στην πολιτική ιστορία της Ευρώπης, θα μαθαίναμε ότι η διαδρομή του πολιτικού Κέντρου έχει να διηγηθεί μια ενδιαφέρουσα ιστορία. Ακόμα και στη δική μας γειτονιά, στην Ελλάδα, η ιστορία της Ένωσης Κέντρου είναι εξόχως διδακτική για τον δημοκρατικό και προοδευτικό χαρακτήρα τέτοιων σχηματισμών.

Στην Κύπρο της νόθευσης των νοημάτων, το να τοποθετείσαι στον ενδιάμεσο χώρο είναι η άλλη όψη του να δηλώνεις ετεροπροσδιορισμό, του τι δεν είσαι. Μόνο που κανείς δεν μαθαίνει ποτέ τι είσαι. Στην παρούσα συγκυρία, ο ενδιάμεσος χώρος, της Εκκλησίας συνεπικουρούσας, ονειρεύεται ξανά τη συνένωση, την ανάδειξη εθνικά καθαρών λύσεων και την επίτευξη περαιτέρω στόχων που ορίζονται με πομπώδη συνθήματα. ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΕΥΡΩΚΟ, διάφορες κινήσεις της πλάκας και ξεπεσμένοι κομματικοί φεουδάρχες έχουν ομαδικές ονειρώξεις με την ιδέα της παλινόρθωσης του ancient regime. Η συνταγή έχει δοκιμαστεί και στο παρελθόν, σε ακόμα πιο ευοίωνες για τέτοια εγχειρήματα περιρρέουσες ατμόσφαιρες και με σαφώς πιο ικανούς προεδρικούς υποψηφίους. Το «Κέντρο» ετοιμάζεται να κάνει ξανά το ίδιο λάθος, μόνο που ξεχνά τη φράση που λέει: «when you stand for nothing, you fall for nothing». Δεν μπορώ παρά να καγχάσω στην προοπτική ακόμα ενός στραπάτσου...