«Ευρωπαϊκή λύση» και (η ενωμένη κυπριακή) δημοκρατία

Η ανέξοδη επίκληση της «ευρωπαϊκής λύσης» απλώνεται σαν μια κηλίδα μελανιού πάνω στο χαρτί του Κυπριακού. Μια από τις πιο οξείες κριτικές εναντίον των όσων συζητούνται στις διαπραγματεύσεις φέρει την ταμπέλα: «Ένας άνθρωπος, μια ψήφος». Η προσπάθεια που γίνεται είναι να απορριφθεί η πρόταση της σταθμισμένης ψήφου, πριν ακόμα αυτή πάρει την τελική της μορφή και προτού πλαισιωθεί από τα υπόλοιπα στοιχεία του πολιτεύματος του νέου κράτους.

Ποια είναι όμως τα ευρωπαϊκά σταθμά που δεν τηρούνται, κατά την άποψη των υποστηρικτών της «ευρωπαϊκήςλύσης»; Στο ερώτημα αυτό παίρνει κανείς μια νεφελώδη απάντηση για ένα «ρατσιστικό, άνισο και άδικο σύστημα που δεν απαντάται πουθενά αλλού στον κόσμο». Κι όμως, η αδυναμία άρθρωσης μιας πειστικής απάντησης στο ερώτημα οφείλεται αποκλειστικά στο ότι τα ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά τα οποία ευαγγελίζονται, απλά δεν υπάρχουν. Και εξηγούμαι.

Το κριτήριο της δημοκρατικής νομιμοποίησης τόσο στη νομολογία του ΕΔΑΔ, όσο και στα κριτήρια που εφαρμόζει η ΕΕ για τα υποψήφια κράτη μέλη έχει ένα πολύ χαμηλό όριο. Εκείνο που ενδιαφέρει κυρίως είναι η διασφάλιση ότι το κύριο νομοθετικό όργανο του κράτους εκλέγεται από το λαό. Με άλλα λόγια, να υπάρχουν δημοκρατικές εκλογές για αυτό που έχει επικρατήσει να ονομάζεται ως Κάτω Βουλή ή αν προτιμάτε, η Βουλή των Αντιπροσώπων του ενωμένου κυπριακού κράτους. Είναι, λοιπόν, τόσο χαμηλό το όριο που ακόμη και συστήματα στα οποία η Άνω Βουλή (π.χ. House of Lords στο Ην. Βασίλειο) δεν έχει καμιά δημοκρατική νομιμοποίηση, το πολίτευμα να θεωρείται δημοκρατικό. Σε σχέση με την εκτελεστική εξουσία, τα ευρωπαϊκά σταθμά επιδεικνύουν μια αξιοθαύμαστη ευρυχωρία: από τη μοναρχία, με την ύπαρξη της αρχής της δεδηλωμένης (π.χ. Ολλανδία) μέχρι 7μελή προεδρικά συμβούλια με εθνοτικά χαρακτηριστικά (π.χ. Ελβετία). Το ζητούμενο σε όλες τις περιπτώσεις είναι οι πράξεις τους να ελέγχονται από ένα δημοκρατικά εκλεγμένο κοινοβούλιο.

Για το ζήτημα της σταθμισμένης ψήφου, αξίζουν αναφοράς τα εξής: αν δεχθούμε ότι το πολιτικό υποκείμενο του νέου κράτους θα είναι ο κυπριακός λαός  αξίζει τον κόπο να διερωτηθεί κανείς γιατί αυτό είναι λιγότερο δημοκρατικό, τη στιγμή που επιτρέπει την έκφραση και των δυο κοινοτήτων για την εκλογή των αρχόντων τους, σε σύγκριση με το σύστημα της Ζυρίχης ή του Ανάν, όπου οι εκπρόσωποι των 2 κοινοτήτων και άρα του κράτους εκλέγονταν χωριστά.

Εν είδει κωδικοποίησης των πιο πάνω, με την ελπίδα ότι κανένας υποστηρικτής της «ευρωπαϊκής λύσης» δεν θα πάθει έμφραγμα: η ισότητα του δικαιώματος ψήφου δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην ότι η ψήφος όλων μετρά το ίδιο, ειδικά σε κράτη με εθνοτικές διαφορές. Αν το «ένας άνθρωπος, μια ψήφος» ίσχυε παντού, τότε η Κύπρος, με πληθυσμό λιγότερο από 1 εκατομύριο, δεν θα έπρεπε να έχει 6 εκπληκτικούς ευρωβουλευτές, την ώρα που η Γερμανία, με πληθυσμό κοντα στα 83 εκατομύρια έχει 99. Αλλά, ας καγχάσουμε όλοι μαζί: τι να ξέρουν οι κουτόφραγκοι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από δημοκρατία ευρωπαϊκού τύπου;

Και μια κατακλείδα: πίσω από την καταχρηστική επίκληση της αρχής της πλειοψηφίας κρύβεται ένας αισχρός πλειοψηφισμός, που αρνείται να μοιραστεί την εξουσία με τους Τουρκοκύπριους σε ένα κράτος μέλος της ΕΕ, όπου ούτως ή άλλως η πλειοψηφία των αποφάσεων λαμβάνονται στις Βρυξέλλες. Ηλιθιωδώς, κανείς από τους υποστηρικτές της δεν σκέφτεται ότι τα πληθυσμιακά δεδομένα μπορούν να ανατραπούν σε ορίζοντα δύο γενεών. Ένα γάντι, λοιπόν, και ας βρεθεί κάποιος επιτέλους να το σηκώσει: φανερώστε τις πραγματικές σας ιδέες και θέστε τις προς ψηφοφορία, χωρίς να κρύβεστε πίσω από δημαγωγικά συνθήματα.