Τριάντα +2

Κιὅλα τοῦτα εἶναι παλιὲςἱστορίες ποὺ δὲν ἐνδιαφέρουν πιὰ κανέναν
δέσαμε τὴν καρδιά μας καὶ μεγαλώσαμε.

Γ. Σεφέρης, Piazza San Nicolo

1979. Οκτωβρίου 28η. Γιορτές, σημαίες, παρελάσεις. Καβάλα: το πρώτο φως. Αχός θαλασσινός, ίσκιος απ’ το Παγγαίο. Χέρια τραχιά, αληθινά κι αγαπημένα. Εκείνη, μάλλον άμαθη. Λέει πως μεγαλώσαμε μαζί. Ένας λώρος που μας ενώνει μέσα στα χρόνια. Μετά, ταξίδι εδώ. Ανελέητο φως, νέες λαλιές. Οι πρώτες λέξεις. Χώμα και ιδρώτας. Αγάπη παντού. Το μάθημα του κόσμου. Καινούργια όλα, σώματα, μυρωδιές, εικόνες. Οι πρώτες αναμνήσεις, οι πρώτες συνειδήσεις. Αλμυρές γεύσεις, μια ζέστη που καθηλώνει. Ονόματα. Τα πρώτα αστεία, παλιές κασέτες. Ύστερα, σχολείο. Αντώνης, Χρήστος, Μάρκος, Πασχάλης, Νικόλας. Περίεργο, ακόμα θυμάμαι. Ώρες στην αυλή. Το βλέμμα μιας δασκάλας. Αναγνωστικά και τετράδια, τμήμα Στ’ 2. Ενδιάμεσα, ένα βρέφος – αίμα κοινό. Αλλαγή, γυμνάσιο. Μια πόρτα πίσω κλείνει. Ο θόρυβος, χρόνια μετά. Κάποιος ρωτά στα σοβαρά: «Τι θες να γίνεις;». Τα χρόνια σαν σφαίρα, μόνο μια μέρα. Παγκύπριο. Σκιές βαριές, ψίθυροι σε άδειους διαδρόμους, διαδηλώσεις. Το πρώτο φιλί. Μια φωτιά που με κόβει στη μέση. Προσωπική επανάσταση, μόνο θύμα της εγώ. Σεφέρης, ιστορία και - ποιος να το ’λεγε - μαθηματικά: ο κόσμος αρχίζει να αποκτά νόημα. Ο χρόνος κυλά, εξετάσεις, το άχθος της επιλογής. Trainspotting: διάλεξε αυτό, διάλεξε εκείνο. Ένας στίχος από τα Υπόγεια Ρεύματα, μια άνοιξη στο «Εναλλάξ». Καλοκαίρι, ανεμελιά και ελαφρότητα. Με την ψιλή, πύλη στρατοπέδου, μια φωτογραφία από τότε. Ο καιρός μπουσουλάει, παραγγέλματα, αγγαρείες, ασκήσεις, ποδαρίλα, ανοησίες, G-3. Μια μαύρη τρύπα μάς ρουφάει μανιασμένα, μα εμείς ζούμε. Fast-forward δυο χρόνια, Σεπτέμβρης, εγώ είμαι πια ένας άλλος. Παπάφη 23, 3ος όροφος, ο ήλιος στον Θερμαϊκό. Τρύπες, Μάλαμας και Red hot chilly peppers. Αλκοόλ, σεξ, πάρτι, ουρές στη γραμματεία, φίλοι για πάντα, Ιανός. Μια άλλη Εκείνη. Δέσμιος της ιστορίας μας, ακόμα. Διά την αγάπην σαλός. Πού έχω κάνει λάθος; Ρακόμελα στο Μπιτ Παζάρ κι αλμύρα στο Αιγαίο. Γέλια, φιλιά, ούζα. Δεκέμβρης, χειμωνιάτικη λιακάδα. Πτυχίο κι επιστροφή. Οι νέοι φίλοι. Δημοψήφισμα, μειοψηφία. Λες να το κουβαλήσουμε για χρόνια σαν ήττα; Δικαστήρια, χαρτούρα, πρώτες εμφανίσεις. Κανένα νόημα. Leiden - το πρώτο ταξίδι γι’ αλλού. Πού να ’ξερα! Διάβασμα, τσιγάρα που αλλάζουν χέρι, χιόνι και συννεφιασμένες Κυριακές. Ένα ανοιγόκλεισμα των ματιών, ένα τατουάζ και τέλος. Δουλειά, σοβαρές μάσκες κρύβουν ρηχά κωλόπαιδα. Το ελάττωμά μου; Τα παίρνω όλα πολύ στα σοβαρά. Έξοδος κινδύνου, επιτέλους κάτι ενδιαφέρον. Διάλειμμα απ’ όλα, δυσεξήγητη επιμονή σε σχέσεις που δεν δουλεύουν. Καινούργιοι δαίμονες μου κυριεύουν το κεφάλι. Γράψιμο, σβήσιμο, βιβλία, αίτηση. Καινούργια αρχή, μα τα χρόνια βαραίνουν. Φλωρεντία, ζυμαρικά και κιάντι. Κεφάλι βαρύ, ποιος είμαι; Ο καιρός: «σαν τον αφρό στα δάκτυλα του ναύτη». Τηλεφωνήματα, μια γνώριμη φωνή. Αυτοϋπονόμευση, ανασυγκρότηση κι έξω λιακάδα. Μια βόλτα στον Άρνο, μέχρι τον πύργο του San Nicollο - η προμετωπίδα. Ο αφηγητής επιστρέφει.

Σκυτάλη

2013

American diaries

Η απόσταση κάνει καλό. Καθένας μας θα ήταν καλό να ταξιδεύει. Όσο γίνεται πιο μακριά από την Κύπρο. Ένα ιδανικό σχέδιο ταξιδιών θα ξεκινούσε από την Ελλάδα – ένα ήσυχο ελληνικό νησί. Πυρποληθείτε στο Αιγαίο, την αρχαία μας μήτρα, το γαλάζιο και το φως που μας ταξιδεύουν αιώνες τώρα μες στο χρόνο. Ξεχάστε τους ανόητους που έκαναν την Ελλάδα συνώνυμη με την ακρότητα, τη φαυλότητα και το φαιό. Διαλέξτε το τοπίο και τη γλώσσα: αυτά μας συνέχουν πιο ουσιαστικά και πιο βαθιά από όλα τ’ άλλα. Εδώ είναι ο τόπος της διαρκούς επιστροφής, του αρχαίου νόστου που φέρνει μαζί του εκείνον τον απροσδιόριστο πόνο.    

Θα έβαζα σίγουρα στο σχέδιο την Κωνσταντινούπολη. Να σταθεί κανείς στη μέση της Ιστικλάλ και να δει εκείνο το χείμαρρο ανθρώπων να ξεχύνεται προς τα πάνω του. Να γυρίσει προς την αντίθετη πλευρά και να δει το ίδιο ποτάμι σε ανάστροφη πορεία. Να καταλάβει το μέγεθος αυτής της χώρας. Μετά, να πάει για ένα σερμπέτι, ένα μπακλαβά – η απελευθέρωση από τις εμμονές ας συνοδεύεται και από λίγη παραπάνω ζάχαρη για να μετριάζει η γεύση της διάψευσης. Ενατένιση στον Βόσπορο, πουκάμισο ανοικτό, αρχές φθινοπώρου, γαλήνη. 

Κι ύστερα, για μέρη πιο μακρινά, μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, διαλέξτε ελεύθερα, το σκηνικό θα είναι το ίδιο πάνω κάτω: κεντρική πλατεία, καθεδρικός ναός, πολιτειακό μέγαρο, ένα σημάδι –τουλάχιστον– της Αναγέννησης. Μια ομορφιά δηλαδή για να παίρνουμε μια γεύση Διαφωτισμού.  Κι ύστερα, ίσως, εκτός Ευρώπης, στους τρίτους, τέταρτους, στους αλλιώτικους κόσμους. Ακριβώς για να συνειδητοποιούμε ότι είμαστε εξαιρετικά τυχεροί για το γεγονός ότι γεννηθήκαμε ως προνομιούχοι: καθαρό νερό, ηλεκτρικό, εκπαίδευση, ίντερνετ, δημοκρατία, ο κατάλογος είναι μακρύς. Για την πλειοψηφία των ανθρώπων κάποια ή όλα από αυτά δεν είναι αυτονόητα, ούτε κατακτημένα. Έτσι αποκτά κανείς μια αίσθηση μέτρου, σου δίνεται η ευκαιρία να ταπεινωθείς, να αξιολογήσεις αυτό που έχεις, να σκεφτείς τι θες και μπορείς να αλλάξεις στον κόσμο σου ή, ακόμα πιο δύσκολα, στον εαυτό σου. 

Κι ύστερα, μια Νέα Υόρκη, για να πηδήξεις και εσύ στη δίνη της δημιουργίας, της εκμηδένισης, της κατανάλωσης, της αποθέωσης και του τίποτα. Για να αντιληφθεί κανείς ότι είναι σαν εκείνους τους πορσελάνινους ηλιόσπορους του Wei, ένας μέσα σε δισεκατομμύρια άλλων, με άπειρες διαφορές, ωστόσο, ένας μέσα σε ένα ωκεανό άλλων ομοίων. Πεπερασμένος, κι όμως μοναδικός. Παντοδύναμος, αλλά με ημερομηνία λήξης.

Για μετά, ο προορισμός είναι ελεύθερος. Όπως κι ο ταξιδιώτης, πια...

Ανθρώπινα δικαιώματα: για ποιους;

Οι συζητήσεις για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κύπρο, στις οποίες κατά καιρούς γίνομαι μάρτυρας (με τη διττή σημασία του όρου) είναι εξόχως αποκαλυπτικές. Μέσα από αυτές αναδεικνύονται με τον πιο ξάστερο τρόπο τα ασφυκτικά όρια ενός συγκεκριμένου είδους συζήτησης στον τόπο μας, που κινείται ανάμεσα στον αναγωγικό εμπειρισμό και τον σεμνότυφο ρατσισμό. Δυστυχώς, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η συζήτηση αυτή διεξάγεται με τη συνεπικουρία των διαθλαστικών φακών που μας επιβάλλει η τουρκική κατοχή. Στις σχεδόν τέσσερις δεκαετίες που έχουν μεσολαβήσει από την εισβολή, η αντίληψη και η κατανόηση των ζητημάτων που αναφέρονται στα ανθρώπινα δικαιώματα  εγγράφονται αποκλειστικά στον ορίζοντα του μανιχαϊσμού: καλό/κακό, άσπρο/μαύρο, θύτες/θύματα. Μοιραία κάθε τέτοια συζήτηση καταλήγει στα του Κυπριακού, και ακόμη πιο συγκεκριμένα στην παραβίαση των περιουσιακών δικαιωμάτων, στερώντας ταυτόχρονα την ευκαιρία για την ανάδειξη και ανάλυση άλλων ζητημάτων. Σαν μια ακατανίκητη δίνη, το Κυπριακό μας τραβάει όλο και πιο βαθιά μέσα του, αναδιαμορφώνοντας τον εγκέφαλο ώστε να αντιλαμβανόμαστε και να ερμηνεύουμε τα πάντα μέσα από αυτό.

Μία από τις αιτίες για αυτό είναι η νομικίστικη προσέγγιση που έχει επιβληθεί από τις πολιτικές ελίτ, μια συγκεκριμένη ομάδα «έγκριτων» δικηγόρων και την αναπαραγωγή της από τα περισσότερα κόμματα και ΜΜΕ. Αναπόφευκτα, η επίδραση κάνει φανερά τα σημάδια της. Από την άλλη κάθε απόπειρα να μιλήσει κάποιος για άλλα ζητήματα, όπως η αναγκαιότητα για τη διαρκή και ουσιαστική εκπαίδευση των σωμάτων ασφαλείας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η προστασία μειονοτικών ομάδων, η τήρηση των διεθνών υποχρεώσεών μας απέναντι στους μετανάστες, η εκρίζωση του trafficking και ο έλεγχος της κρατικής δράσης με κύριο κριτήριο τα ανθρώπινα δικαιώματα, αντιμετωπίζεται στην καλύτερη περίπτωση με αδιαφορία. Συχνότερο φαινόμενο είναι μια μηχανική αντίδραση που προδίδει και τα στερεότυπα στη σκέψη: τα νέα θέματα αντιμετωπίζονται ως ύποπτος κοινωνικός εισοδισμός και νόθευση του μόνου αληθινού αγώνα που έχει αξία, δηλαδή για το Κυπριακό.

Η όποια εκφορά γνώμης που αφίσταται της πλειοψηφούσας κατατάσσεται αυτομάτως στις αιρετικές και συνδέεται με ποικιλώνυμες μη κυβερνητικές οργανώσεις, που στα μάτια των πολλών έχουν ταυτιστεί με τη γραφικότητα και το περιθώριο. Αν και η στάση αυτή αδικεί ποικιλοτρόπως, οι ίδιες οι οργανώσεις φαίνονται να απολαμβάνουν την ηδονή της μειοψηφίας και να βολεύονται στο ρόλο αυτό. Για τους συνομιλητές σου, καθίστασαι πολύ μοντέρνος, πολύ ανοικτός, πολύ Ευρωπαίος και σίγουρα πολύ αφελής για να μην αναγνωρίζεις τις κοινωνικές συμβάσεις και τη συνθλιπτική υπενθύμιση των πραγματικοτήτων στην ίδια σου τη χώρα.

Κι όμως, όπως μαρτυρά η πρακτική σε διάφορες χώρες, αυτό που φαίνεται να μπορεί να κάνει τη διαφορά σε μια χώρα δεν είναι μόνο η έκδοση συστάσεων, αναφορών και επικριτικών ανακοινώσεων. Αυτό που χρειάζεται είναι συστηματική και στοχευμένη δουλειά σε ένα θέμα με πρακτικές κυρίως δράσεις. Αν μπορέσουν οι διάφορες οργανώσεις να αναδιαμορφώσουν το ρόλο τους, ώστε να ασχοληθούν με τις βασικές αιτίες και τα κενά στην προστασία τους, τότε και το ισοζύγιο θα γύρει προς τη θετική πλευρά και οι αντιλήψεις πολλών θα κλονιστούν. Με σιγουριά θα έλεγα ότι και το ίδιο το αντικείμενο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα ξέφευγε από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό της δικαστηριοποίησής τους και θα μετατρεπόταν σε καθημερινή, πρακτική και ουσιαστική κοινωνική παρέμβαση. Βέβαια, η συνθήκη αυτή από μόνη της δεν είναι ικανή  για να ανατρέψει το κλίμα. Αλλά, από την άλλη και η έλλειψή της απλά το συντηρεί...

Χωρίς τίτλο ρε φίλε

Σε μια στιγμή επιφοίτησης, ενός φωτεινού διαλείμματος, τα κατάλαβα όλα. Ακούγοντας τους να μιλούν, όλοι τους έπασχαν από το ίδιο σύνδρομο: θα ήθελαν να είναι κάποιοι άλλοι. Ο Πρόεδρος ως Αναστασιάδης, ο Αναστασιάδης ως Ομήρου, ο Ομήρου ως παπάς του 50, ο Αρχιεπισκοπος ως Πρόεδρος, ο Πρόεδρος ως Αναστασιάδης, ο Αναστασιάδης ως Ομήρου, ο Ομήρου ως παπάς του 50, ο Αρχιεπισκοπος ως Πρόεδρος. Και ξανά από την αρχή, σαν το "a rose is a rose is a rose". Τρέχα γύρευε όμως να εξηγήσεις Γερτρούδη Στάϊν στην πολιτική ελίτ μας... A propos, αναζητήστε στην (απαρχαιωμένη) ιστοσελίδα της Βουλής, που από τα πολλά χρώματα που έχει είτε ο σχεδιαστής της είχε πάρει LSD όταν την έφτιαχνε είτε άφησε το 3χρονο παιδάκι του να την ετοιμάσει, τα βιογραφικά σημειώματα των 56 εθνοπατέρων μας για να ανακαλύψετε τις τρομερές σπουδές τους. Εντάξει, ντιαρ αναγνώστες, ίσως να είμαι ελιτιστής κάποιες φορές, αλλά με το χέρι στην καρδιά: θα έδινε κανείς σας μερικές χιλιάδες ζεστά ευρωπουλάκια ως μισθό σε μερικούς από αυτούς;  

Λοιπόν, γνωρίζω και λίγο από αλάνα. Αν θέλετε απλά και μεστά νοήματα, ας πούμε κάτι άλλο: αυτή την παπαριά με το νεο-οθωμανισμό και τους νεο-σουλτάνους ποιος την πρωτοείπε και την επαναλαμβάνουν όλοι; Μια ματιά να ρίξει κανείς στο χώρο επέκεινα της Δεξιάς, θα δει ότι οι φράσεις αυτές είναι το νέο τρεντάκι της εποχής, ωστόσο τόσο κοινότυπες όσο ένα τατουάζ  κινέζικου ιδεογράμματος. Ο Πρόεδρος, πάλι, πως στοδιάλο την ψώνισε; Όποιος κι αν είναι ο εμπνευστής τους πάντως, πρέπει να ομολογήσω ότι τα κατάφερε καλά. Ο νεο-οθωμανισμός έχει στογγυλοκαθίσει στο πολιτικό μας λεξιλόγιο, κι αμφιβάλλω αν υπάρχει εκεί έξω έστω κι ένας που να ‘ναι καλά στα μυαλά του να μας πει πως ήταν και τι σημαίνει ο παλαιο-οθωμανισμός για να βγάλουμε άκρη, τι κατά συνέπεια, δηλώνει ο επίγονός του. 

Συνέπεια είπα, και για κάποιο λόγο όποτε σκέφτομαι αυτή τη λέξη, μου έρχεται στο νου ο τιτάνας του πολιτικού μας συστήματος, ο ακλόνητος βράχος, ο απαρασάλευτος ογκόλιθος πατριωτικής υπευθυνότητας και ακάματης αντίστασης (eat my dust, Πιτσιλλίδη) που ακούει στο όνομα ΔΗΚΟ. Τις τελευταίες μέρες πρέπει να έχω ακούσει από τα χείλη των εκπροσώπων του τόσες πολλές φορές τις λέξεις ευθύνη, υπευθυνότητα, δικαιοσύνη, ανάληψη που στο τέλος θα πειστώ ακόμα κι εγώ, ο  ορκισμένος εχθρός τους, για τις ειλικρινείς τους προθέσεις. Η μεταφυσική αλήθεια όμως είναι μια, ενιαία, αδιαίρετη και ελληνική, σαν την Κύπρο την οποία φαντασιώνεται ο αρχιεπίσκοπός μας και ακόμα 600 χιλιάδες συμπατριώτες μας: κάθε φορά που ένας δηκοϊκός λέει τη λέξη συνέπεια, ένα τασάκι απογειώνεται από τον τέταρτο της Πινδάρου.

Είμαι σίγουρος το πιάσατε το υπονοούμενο, την τινάξατε την αχλαδιά, το αντιληφθήκατε το καλολογικό στοιχείο που προοιωνίζεται το επόμενο θέμα.  Θα έγραφα για την αδηφάγο Δεξιά που έχει βαλθεί να εξηγήσει το οθωμανικό επί της πράξεως στο ΑΚΕΛ, χωρίς αναισθητικό και σίγουρα χωρίς αιδώ, αλλά και μόνο στη σκέψη ότι θα συμφωνήσει μαζί μου όλη η μπετόν-αρμέ ιντελιγκέντσια του κόμματος και δη ο καμαρωτός, ευθυτενής και αγέλαστος, σαν σοβιετικός φρουρός στο μαυσωλείο του Λενιν, εκπρόσωπος του, είναι η αλήθεια, ξενερώνω. Άντε μετά να περιμένεις αποκατάσταση, 70 χρόνια μετά. Προτιμώ το εδώ και τώρα και ναι ρε πούστη μου, το παραδέχομαι αλήθεια, γουστάρω να βλέπω Πέτρα, Χριστοφίδη και Γεωργιάδη σε τρυφερά ενσταντανέ στο πλατώ της TV με βρωμόλογα που αναφέρονται σε φασίστες και κομμουνισμό, κάτι σαν το Goodbye Lenin, αλλά στο πιο τσοντέ. Πουτάνα εφηβεία, μου γάμησες την αισθητική. 

Τέσπα, καληνύχτα...

Ποια είναι η επικίνδυνη: η Πάνω ή η Κάτω;

Άλλη πολιτική ατζέντα

Οι μέρες κρίσης και απογοήτευσης που ζούμε δεν πρέπει να μας κρατήσουν δέσμιους στη στασιμότητα του παρόντος. Η έκρηξη στο Μαρί, με τη συνταρακτική απώλεια συνανθρώπων μας, το σοβαρό οικονομικό πλήγμα και την απογύμνωση της κρατικής μηχανής είναι φυσικό να ενεργούν ως διαψεύσεις και ματαιώσεις σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο. Όμως αυτή την ώρα οφείλουμε να ανασυνταχθούμε και να βγούμε από τη δίνη που σήμερα φαίνεται να μας τραβάει όλο και πιο βαθιά στο τέλμα.

Μπορούν οι οργανωμένοι σχηματισμοί να αφουγκραστούν την περίσταση και να αδράξουν την ευκαιρία για να ανασυνταχθούν πολιτικά; Οι περισσότεροι από αυτούς πάσχουν πολλαπλώς: σε επίπεδο ποιότητας πολιτικού προτάγματος, ανθρώπινου δυναμικού, προγραμματικής συγκρότησης. Οι ελλείψεις αυτές πλαισιώνονται από την αδυναμία να ξεφύγουν από τη μονοδιάστατη πρόσληψη της ύπαρξης του κυπριακού κράτους. Η ρητορική τους έχει ρίξει άγκυρα σε παρελθοντικά σχήματα και αδυνατεί να προσλάβει τη θέση της Κύπρου στο παρόν και να προβάλει πειστικά την πορεία της στο μέλλον. Η αδυναμία αυτή διαχέεται σε όλα τα επίπεδα και τις εκφάνσεις: στο Κυπριακό, την οικονομία, τα ζητήματα εσωτερικής διακυβέρνησης.

Σήμερα όσο ποτέ προηγουμένως ο τόπος μας χρειάζεται να ακούσει μια συγκροτημένη πρόταση διακυβέρνησης. Που να μπορεί να δώσει προοπτική και να κινητοποιήσει τις φιλοπρόοδες και παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας. Αυτό που με βεβαιότητα δεν χρειαζόμαστε είναι έναν μελλοντικό Πρόεδρο που θα εκλεγεί για να εμπλακεί στη μικροδιαχείριση του κράτους. Αυτό που με σιγουριά απαιτείται είναι ρήξη με το παρελθόν: ρήξη με την πολιτική πρακτική του, ρήξη με τις μεθόδους και την οπισθοδρομικότητά του, ρήξη με το πεπαλαιωμένο σύστημα αναφορών του.

Χρειαζόμαστε μια νέα ατζέντα για τις επόμενες δεκαετίες: παιδεία, ανάπτυξη, περιβάλλον. Στα τρία αυτά ζητήματα θα κριθεί το μέλλον του τόπου. Η παιδεία δεν αναφέρεται τυχαία πρώτη. Το μεγαλύτερο, αλλά συγχρόνως λιγότερο προβεβλημένο κεφάλαιο της χώρας μας, είναι οι δημιουργικοί και εργατικοί άνθρωποί της. Σήμερα, η Κύπρος οφείλει να σχεδιάσει μια πολιτική παιδείας που να ξεφεύγει από το μαρασμό και τη μικροπολιτική των μεταρρυθμίσεων και τον φατριαστικό συντεχνιασμό. Υπάρχει ανάγκη σχεδιασμού και υποστήριξης μιας μακρόπνοης πολιτικής που θα αναδείξει και θα κρατήσει στην Κύπρο τη γνώση, που θα τη συνδέσει με την αγορά και τις τοπικές ανάγκες και που θα την καταστήσει κεντρικό κόμβο εκπαίδευσης στην περιφέρειά μας.

Μέσα στις συνθήκες οικονομικής ύφεσης, η Κύπρος οφείλει να προσανατολίσει τις οικονομικές της πολιτικές με σκοπό να ξαναφέρει την οικονομία σε τροχιά ανάκαμψης και αειφορίας. Τουρισμός, χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, πράσινη ανάπτυξη είναι οι τρεις πυλώνες στους οποίους η χώρα οφείλει να επικεντρωθεί ώστε να εξασφαλίσει με συστηματικό τρόπο τη βιωσιμότητα και την κερδοφορία τους και να μην αναμένει τυχαίες αλλαγές στο διεθνές στερέωμα για να επωφεληθεί από αυτές, ούτε και να συναρτά την αλλαγή μόνο από την πιθανή ανακάλυψη κοιτασμάτων φυσικού αερίου.

Η πράσινη ανάπτυξη αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο χώρο της οικονομίας και του περιβάλλοντος. Πέρα από την κατάσταση ενεργειακής κρίσης στην οποία περιήλθε ο τόπος, οφείλουμε να στοχαστούμε και τις βραχυπρόθεσμες προβλέψεις των επιστημόνων για το περιβάλλον. Ο σημερινός τρόπος ζωής μας στο νησί είναι εξαιρετικά ενεργοβόρος και το αποτύπωμα του καθενός από εμάς στο περιβάλλον έχει διαρκείς και μακροχρόνιες επιπτώσεις. Η επόμενη μεγάλη πρόκληση που θα κληθούμε, εμείς και η επόμενη γενιά, να αντιμετωπίσουμε στις επόμενες δεκαετίες είναι η ίδια η φυσική μας παρουσία στο νησί. Στον τομέα αυτό οφείλουμε να σχεδιάσουμε μια πολυεπίπεδη στρατηγική που θα τέμνει όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας και καθημερινότητας στον τόπο. Τηλεγραφικά: δημόσιες συγκοινωνίες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, απεξάρτηση από ρυπογόνες μορφές παραγωγής ενέργειας, περιβαλλοντικό τέλος οικονομικής δραστηριότητας και άλλα που λόγω χώρου δεν μπορούν να καταγραφούν.

Αυτά μπορούν να ανατάξουν τις πολιτικές προτεραιότητες στον τόπο μας. Κι αν μπορώ να διακινδυνεύσω μια πρόβλεψη, θα έλεγα ότι αυτός που θα το κάνει θα κερδίσει και τους πιο συνειδητοποιημένους και πρόθυμους ανάμεσά μας.

Όχι άλλο κάρβουνο...

Λυπάμαι διαβάζοντας μερικά κείμενα στο διαδίκτυο για το θέμα του πορίσματος, καθώς και τα σχόλια που συντονίζονται με τον τόνο τους. Αριστερή κλάψα, σκέψεις που προσβάλλουν την κοινή λογική, δεξιά σύνδρομα, όλα τα έχει ο μπαξές...

Ο Πολυβίου και το πόρισμά του αποτελούν συνέπεια των επιλογών που έκανε το ΑΚΕΛ και ο κ. Χριστόφιας. (Όπως κακές επιλογές ήταν και διάφοροι άλλοι διορισμοί, βλ. Μολέσκης, Χριστοφόρου και πάει λέγοντας). Τον πρώτο καιρό, μετά την έκρηξη επινοήθηκε η "δεύτερη περιρρέουσα": η Δεξιά βγήκε παγανιά για να καταδιώξει την Αριστερά, ή ακόμα πιο συγκεκριμένα, το ΑΚΕΛ και τον Πρόεδρο. Να μην ξεχνάμε, όμως, ότι η πρώτη περιρρέουσα ξεκίνησε απο τον κ. Χριστόφια (για το χρηματισμό των ανθρώπων του ΠΟΛΙΤΗ) και εφαρμόστηκε τέλεια από τον Παπαδόπουλο. Με θύματα λαμπρούς ακελικούς: Μαύρου, Καζαμία, Χρίστου, Χατζηγεωργίου κλπ, που ρίχτηκαν βορά στα ΜΜΕ (τα ίδια που οψίμως έγιναν καθεστωτικά και δεξιά, πριν τα πίσκαλα-πίσκαλα στο ζεμπέκικο του καναλάρχη και την αγάπη του Σίγμα στις προεδρικές) και τιμήθηκαν με λαμπρές αποστρατεύσεις από το κομματικό προσκήνιο για λαχανάκια Βρυξελλών και δημαρχίες. Και δεν ήταν μόνο αυτοί: υπήρξαν και οι αφανείς, τα μη δημόσια πρόσωπα που έλαβαν το μερίδιο του κομματικού οστρακισμού τους. Αν ακόμα και αυτούς τους ανθρώπους δεν μπόρεσαν να υπερασπιστούν, αναρωτιέμαι ποιες πρέπει να είναι οι προσδοκίες μας...

Η δικαιολογία που προβάλλεται ότι το βαθύ δεξιο κράτος βρήκε την ευκαιρία να κυνηγήσει τώρα την αριστερά ακούγεται σαν ετεροχρονισμένο κλαψούρισμα. Ιστορικά, δέχομαι τη θέση, αλλά μετά τη συμμετοχή/υποστήριξη του ΑΚΕΛ σε διάφορες κυβερνήσεις (ειδικά τα τελευταία 8 χρόνια) μάλλον ακυρώνουν την δικαιολογία. Αν κάτι πρέπει να λεχθεί τώρα, είναι η αδυναμία του ΑΚΕΛ να έρθει σε ρήξη με το (δεξιό) κατεστημένο. Από τον Μακάριο, στο Σπύρο και στον Παπαδόπουλο, το ΑΚΕΛ συμπορεύτηκε και έθεσε στην υπηρεσία της Εκκλησίας και του απορριπτισμού την εκλογική του δύναμη. Φταίει κάποιος άλλος πέρα από το ίδιο για την ατολμία του να διαχωρίσει τη θέση του; Και κάτι κυνικό, που φαντάζομαι είναι ίδιον γνώρισμα της πολιτικής μας: τώρα που βρήκαν την τέλεια αφορμή, θα περίμενε κανείς κάτι άλλο από δαύτους; Δεν το δικαιολογώ ηθικά, αλλά στ' αλήθεια ποια ήταν η προσδοκία;

Κι αν δεχθούμε ότι οι συνθήκες δεν ευνοούσαν άλλη πορεία πραγμάτων, αυτές άλλαξαν όταν ωρίμασαν οι συνθήκες για την εκλογή του Δ. Χριστόφια (που πάλι είχε το στοιχείο της συμπόρευσης με όσους σήμερα κατανομάζονται ως εχθροί της λύσης κλπ). Ήταν, λοιπόν, θεμιτό για τον σημερινό Πρόεδρο να διεκδικήσει το αξίωμα. Όχι όμως για άλλους, βλ. Αναστασιάδη, Πολυβίου κλπ. Είναι εκπληκτική η προπαγανδιστική μηχανη, τόσο απο πλευράς ιδεών, όσο και από πλαυράς της ταχύτητας μετάδοσής τους. Το πιο αισχρό είναι βέβαια η πρόσαψη προεδρικών φιλοδοξιών στον Πολυβίου. Είναι να απορεί κανείς πως γίνεται τα σχέδια της επάρατης δεξιάς να τα ξέρει πάντα πρώτα το ΑΚΕΛ... 

Σύντροφοι, ξεχνάτε την κωλοτούμπα του Δ. Χριστόφια που στήριζε μέχρι το τελευταίο εξάμηνο τον Παπαδόπουλο και μετά έθεσε ο ίδιος υποψηφιότητα. Προφανώς, είχε κάθε δικαίωμα! Αλλά γιατί γι' αυτόν είναι θεμιτό, αλλά για τους άλλους είναι εύκολος ο ψόγος;

Υποψιάζομαι οτι η απάντηση έχει να κάνει με την έξοδό της Κύπρου από την απομόνωση, τη σύμπλευση ε/κ και τ/κ αριστεράς για λύση, τη δίκαιη κοινωνία κλπ. Ως εδώ, καλώς. Το μόνο πρόβλημα ειναι ο ιεραποστολισμός και ο μεσσιανισμός της αριστεράς. Όσο εύηχα και αν ακούγεται το οτι η αριστερά δεν μπορεί να λείπει από τη λύση, η αλήθεια είναι ότι κανείς μας δεν περισσεύει - δεξιός, αριστερός, φιλελεύθερος κλπ. Και εκ του αποτελέσματος να κριθείτε, πάλι το πρόσημο είναι αρνητικό. Η συνάντηση στα Ηνωμένα Έθνη είναι κοντά άλλωστε και η οικονομία μας έχει βαρέσει μπιέλα εδώ και μήνες.

Και τέλος, για το ίδιο το πόρισμα. Η δημόσια παρουσίαση του από τον Πολυβίου όντως είχε κομμάτια που δεν είχαν σχέση με το άμεσο ζήτημα. Πολιτειολογία, πολιτικολογία και λοιπές κριτικές. Τα όσα είπε πιστεύω ότι είχαν απήχηση γιατί είπε πράγματα αυτονόητα (κατεστημένο, ολιγωρίες, αδυναμίες, ευθυνοφοβία) που δεν ακούγονται πια δημόσια.  Νομίζω πως το γεγονός ότι η κριτική και τα παράπονα έμεναν για τόσο καιρό στη σφαίρα του μικρόκοσμου μας (παρέες/ οικογένειες) σε συνδυασμό με τις γνωστές και  εν πολλοίς αναμενόμενες αψιμαχίες των κομμάτων στη δημόσια σφαίρα, έκαναν πολύ κόσμο να θαμπωθεί από το γεγονός ότι ένα δημόσιο πρόσωπο είπε απλά (ακόμα και απλοϊκά) δυό κουβέντες  για αυτά τα πράγματα. Αστειευόμενος έγραψα στο τουϊτερ μου, καθώς τον άκουγα, οτι αν έβαζε για Πρόεδρος θα έβγαινε με 75%. Άφθαρτος, χωρίς να χρωστάει σε κανένα, χωρίς να περιμένει λεφτά από την πολιτική. Δεν το ασπάζομαι ως μοντέλο πολιτικού από μόνο του, αλλά στο τοπίο της Κύπρου φαίνεται διαμάντι. Κι όμως επελέγη η εύκολη λύση της ad hominem επίθεσης (η περιρρέουσα που λέγαμε πιο πάνω): "ο Πολυβίου μίλησε σαν υποψήφιος Πρόεδρος". Και για να μην μείνει η καμαρωτή παπαριά μονάχη της, χρίστηκε και αρχιεπισκοπικός υποψήφιος. Μια ματιά στο συγγραφικό έργο του Πολυβίου πείθει για τις πολιτικές πεποιθήσεις του ανδρός. Ο άνθρωπος είναι δυο-τρεις αιώνες πιο μπροστά επειδή μπορεί και αρθρώνει στα συγγράμματα του λογικές και προοδευτικές θέσεις.

Χτυπιούνται οι ινστρούκτορες και οι καθοδηγητές για το ότι είναι ατεκμηρίωτο και ανυπόστατο, χωρίς όμως συγκεκριμένη κριτική και ανάδειξη κενών, ανακολουθιών, αντιφάσεων ή παραλείψεων. Αντίθετα, το γραπτό κείμενο του πορίσματος (εγώ μόλις σήμερα το τελείωσα, άλλοι διαβάζουν πιο γρήγορα, ή δεν το διάβασαν καθόλου) κατανείμει ευθύνες στην εκτελεστική εξουσία, κυρίως στον ΥΠΕΞ, στον ΥΠΑΜ και στον ΠτΔ μέσα από συγκεκριμένη επιχειρηματολογία με παραπομπές στα γεγονότα, τα οποία στοιχειοθετούνται με τις μαρτυρίες ενώπιον της επιτροπής και από δημόσια έγγραφα. Δεν ακούσαμε σοβαρό αντίλογο, παρά μόνο ανόητες αντηχήσεις του "πολιτικού πραξικοπήματος". Δεν πρόκειται να σπαταλήσω ούτε στιγμή σε αυτό το μνημείο σπουδαιοφανούς βλακείας, που επαναλαμβάνεται σαν να είναι κανένα mantra. 

Το ΑΚΕΛ κανει 2 βασικά λάθη: αδυνατεί να καταλάβει ότι πέρα από το δικό του ακροατήριο, η πραξικοπηματολογία περνά πλέον ως ευκαριακή δικαιολογία, ως προσχηματική πανάκεια για κάθε μαλακία που μπορεί να υπάρξει. Έχουμε χάσει την αίσθηση της ιστορικής αναλογίας και εκφυλίζεται και η ίδια η ιστορική αξία του γεγονότος με τη διαρκή επίκλησή του. Το δεύτερο λάθος είναι η αναφορά στους πυραύλους και το χρηματιστήριο. Με το επιχείρημα αυτό μπαίνουν στη λογική του "ένα σου, ένα μου". Η συνήθης κυπριακή "λογική". Όμως, ήδη, αυτή η στάση περιέχει την παραδοχή ότι έχει γίνει λάθος και από τον ΠτΔ… Και στην τελική, οι συμψηφισμοί δεν έχουν κανένα πρακτικό αποτέλεσμα.

Σε σχέση με το ρόλο του στρατού, και την "απουσία" του από το πόρισμα: νομίζω είναι προφανές σε κάθε καλόπιστο αναγνώστη του ότι ο Πολυβίου βρίσκει σοβαρές ποινικές ευθύνες στους στρατιωτικούς, αλλά για να μην επηρεάσει την ποινική διάσταση, δεν αναφέρει κάτι γι' αυτούς, παρά μόνο καλεί τον Γ. Εισαγγελέα να δει το θέμα ο ίδιος. Είναι, επίσης, διάχυτο στο πόρισμα ότι οι ευθύνες φτάνουν και εκεί, μέσα από την  αναφορά σε πράξεις, αποφάσεις και παραλείψεις κατονομαζόμενων στρατιωτικών. Μια ανάγνωση του πορίσματος δεν κάνει κακό. Σελίδες 400-401, για να μην το κουράζουμε...

Η καλοσύνη, η υπομονή, η καλή αριστερά που διώκεται από τους κακούς δεξιούς, η ευπιστία της και το ξεγέλασμά της: αφελείς ρομαντισμοί και μανιχαϊσμοί πρώτης δημοτικού που δείχνουν οτι δεν κατάλαβαν ή ότι δεν θέλουν να καταλάβουν. Το διαζύγιο με τη λογική και την πραγματικότητα φοβάμαι ότι είναι οριστικό.

Ελπίζω να μην γίνει πάλι κανένα ακτίφ στην ΠΕΟ, όπου θα εμφανιστεί impromptu ο πατερούλης, με σκοπό την αναστήλωση του ηθικού, όπου θα  ζητήσουν "να σηκώσετε ψηλά τα λάβαρα" και πάλι και να "ξυπνήσει το θηρίο που λέγεται ΑΚΕΛ"...

Για τη Δεξιά, ό,τι και να πει κανείς είναι λίγο. Σταματάει ο νους του ανθρώπου με τις κακοπαιγμένες παραστάσεις των εκπροσώπων τύπου των κομμάτων της, αλλά και των ηγετών της. Από λαϊκισμό και παλιό καλό αντικομμουνιστικό μένος, όλα λειτούργησαν τέλεια για να ξυπνήσουν μέσα στο μέσο Κύπριο την λαγνεία του θανάτου και της υπεράσπισης του ορθού και του μόνου αληθινού.

 Αν όλους τους βόλεψε, για το ΔΗΣΥ δεν είμαι ακόμα βέβαιος αν αυτό εξυπηρετεί τον σχεδιασμό για την υποψηφιότητα Αναστασιάδη. Εξυπηρετεί με βεβαιότητα 2 πράγματα: (1) την αποδόμηση του Χριστόφια και την απαξίωση του ΑΚΕΛ και (2) την ικανοποίηση του αντικομμουνιστικού μένους που τρέφει η λαϊκή δεξιά. Από μόνα τους όμως αυτά τα δύο, δεν βοηθούν τον Αναστασιάδη να σχεδιάσει, χωρίς προβλήματα, την υποψηφιότητά του. Ούτε προφανώς όλους τους άλλους για να κατεβάσουν ένα και μόνο υποψήφιο.

Η σύμπλευση με την ετερόκλητη ομάδα που ονομάζεται "αγανακτισμένοι" δεν δείχνει ικανότητα αφουγκρασμού του "λαϊκού αισθήματος", αλλά μάλλον ανικανότητα να δουλέψει η λογική, η ψυχραιμία και να ειπωθούν και δυο σοβαρές κουβέντες για την ταμπακιέρα: για το απαρχαιωμένο σύστημα των ερευνητικών επιτροπών,  για την κατάργηση (εντάξει, δεν είμαι αφελής) ανασυγκρότηση της ΕΦ, το πελατειακό σύστημα κοκ. Αλλά, φαίνεται να είναι δύσκολο να στραφείς εναντίον του ίδιου σου του εαυτου. Τι να λέμε τώρα... 

Η πόλωση συμφέρει και στους δύο. Ο ακουστικός μας πόρος θα υποφέρει πολλαπλώς και τα εγκεφαλικά μας κύτταρα θα αργοσβήσουν στους επόμενους μήνες. 

Προσθήκη αρ. 1, 7/10: Οι αναγνώστες παραπέμπονται στην ιστοσελίδα http://www.ekeo.gr, όπου παρατίθενται εύλογες απορίες και υποδεικνύονται αντιφάσεις του πορίσματος. Η παρατήρησή μου είναι ότι το κείμενο έγινε παντιέρα ήδη, με σκοπό να καταστεί αναξιόπιστο το πόρισμα Πολυβίου. Ο ανώνυμος συντάκτης του κειμένου δηλώνει ότι δεν εκφέρει άποψη για τις πολιτικές ευθύνες του ΠτΔ. Επίσης, με ξένισε η πατερναλιστική ρητορική: "Ο Κυπριακός Λαός ζαλισμένος και διχασμένος από τα πρόσφατα γεγονότα με το ένα πόδι στο λάκκο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου", "η επιστημονική άποψη του Ελληνικού Κέντρου Ελέγχου Όπλων είναι ανεξάρτητη, γνήσια και πατριωτική και απευθύνεται μόνο στον Κυπριακό Λαό με παρρησία και θάρρος διότι δεν έχει σχέση εξάρτησης με κανένα παράγοντα της Κύπρου (ιδιαίτερα πολιτικό η οικονομικό – ψάξτε όσο θέλετε!) παρά μόνο με τον απλό Κύπριο Πολίτη – στον οποίο εκφράζουμε την πατριωτική μας αγάπη και αλληλεγγύη και θα συνεχίσουμε να τον ενημερώνουμε μέσω της ιστοσελίδας μας. Καλούμε τους Κύπριους πολίτες να ομονοούν και να μην παρασύρονται σε διχαστικές ενέργειες και εμφύλιες συγκρούσεις." Γιατί συμπορεύεται κανείς με τέτοιες ανοησίες;

Προσθήκη αρ. 2, 7/10: Άρχισε να διακινείται το σενάριο της συνεργασίας ΔΗΣΥ-ΔΗΚΟ-ΕΔΕΚ, ως μπαμπούλας και απόδειξη της ανασυγκρότησης της δεξιάς για να φαγωθεί ο ΠτΔ. Μέχρι την επαλήθευση, το σενάριο παραμένει μια εικασία. Απορώ όμως: όσο το σχήμα ήταν ΑΚΕΛ-ΔΗΚΟ-ΕΔΕΚ, παρουσιαζόταν ως πλατιά δημοκρατική συμμαχία. Τώρα, οι παλιοί συνεργάτες έγιναν ξάφνου μέρος της συνομωσίας. Έχω δύο σχόλια: (1) θέλω κι εγώ από τα ναρκωτικά που παίρνουν στην Παπαϊωάννου και (2) η μαζική λοβοτομή πότε θα γίνει;

Προς τον 78ο Υποπροϊστάμενο των προλετάριων

«Πολλή βρωμιά κόλλησε στα πρόσωπά μας
σκέτη βρωμιά, άλλο η καρβουνόσκονη
στα πρόσωπα των ανθρακωρύχων
που τους καλούμε ν' ανεβάσουν την παραγωγή,
πολλή βρωμιά κάτω απ' τα μεταξωτά πουκάμισα,
καλό μετάξι ευρωπαϊκό, όχι
τα εκατομμύρια μέτρα του σιβηρικού ραιγιόν,
αυτό μονάχα το υμνούμε μ' εκατομμύρια στίχους.
Α, λίγη σκόνη στο σακάκι σας, σύντροφε,
εβδομηκοστέ όγδοε υποπροϊστάμενε των προλετάριων
μην ανησυχείτε, προσέχουμε τι γράφουμε
κι αν λέμε ιδιωτικά στους φίλους μας
λέξεις ανευλαβείς που σας δυσαρεστούν
-το ξέρετε άλλωστε πως είμαστε λίγο φιλελεύθεροι-
τις αφαιρούμε ευσυνείδητα από τα ποιήματά μας»
Τίτος Πατρίκιος, «Προς τον 78ο Υποπροϊστάμενο των προλετάριων»

Ελληνικό πανεπιστήμιο: πάμε πάλι από την αρχή

Παρακολουθώ με ενδιαφέρον την αρθρογραφία στον ελληνικό Τύπο σχετικά με τον νέο νόμο για την ανώτατη εκπαίδευση, η ψήφιση του οποίου έχει προκαλέσει την αντίδραση μερίδας φοιτητών και καθηγητών. Από αρρωστημένη επιστημονική περιέργεια βρήκα το κείμενο του νόμου για να διαβάσω από πρώτο χέρι τις αλλαγές. Ο νόμος αντικαθιστά τον παλιό νόμο πλαίσιo, ο οποίος ήταν γέννημα-θρέμμα των πρώιμων παπανδρεϊκών χρόνων της δεκαετίας του 1980. Με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό.

Οι αντιδράσεις από πλευράς επιστημονικού προσωπικού εστιάζονται κυρίως στα θέματα διοίκησης και ειδικότερα στην εισαγωγή ενός νέου μοντέλου που απαξιωτικά κατονομάζεται ως management. Οι λεπτομέρειες των νέων ρυθμίσεων ίσως να είναι περιττές για τον αναγνώστη αυτή τη στιγμή. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι με τον νέο τρόπο διοίκησης γίνεται το βήμα για να σπάσει ο ασφυκτικός κλοιός της κομματοκρατίας στο δημόσιο πανεπιστήμιο και επιχειρείται η επιστροφή στον ορθολογισμό.

Ο καταργηθείς νόμος είχε ψηφιστεί με όραμα τη δημοκρατική λειτουργία του πανεπιστημίου, δίνοντας ισχυρό λόγο και βαρύνουσα ψήφο στους φοιτητές. Με τη δημιουργία συμπαγών φοιτητικών νεολαιών στα πανεπιστήμια, η δημοκρατική εκπροσώπηση εξέπεσε γρήγορα σε μικροδιαχείριση της πολιτικής δύναμης που έδιναν οι φοιτητικές εκλογές και ειδικότερα η ανταλλαγή της υποστήριξης των φοιτητών προς τους εκάστοτε υποψήφιους κοσμήτορες, προέδρους και πρυτάνεις. Στα συμπαρομαρτούντα της δημοκρατικής κατάκτησης του παλιού νόμου ήταν και η εμπέδωση της κακοδιαχείρισης, οι αδιαφανείς συναλλαγές, τα οικονομικά οφέλη που προσπορίστηκαν διάφορα λαμόγια που βρέθηκαν στη σωστή θέση τη σωστή στιγμή για να παζαρέψουν την ψήφο τους έναντι της εξασφάλισης μιας θέσης σε μεταπτυχιακά προγράμματα ή πιο πεζά, σε απλό ρευστό. Όλα αυτά μπροστά στα μάτια λίγων και πίσω από την πλάτη όλων. Με τον νέο νόμο το μοντέλο διοίκησης αλλάζει και προσιδιάζει περισσότερο στα σύγχρονα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Ήταν καιρός.

Ανάλογη στρέβλωση και με το άσυλο που για χρόνια είχε αναχθεί σε ιερό τοτέμ ενδοπανεπιστημιακών και εξωπανεπιστημαικών παραγόντων. Ο σκοπός του; Η ελεύθερη διακίνηση ιδεών και ατόμων στο χώρο του πανεπιστημίου. Πολύ σύντομα, το άσυλο έτυχε κατάχρησης, γεγονός που συνέτεινε και αυτό με τη σειρά του στην απαξίωση του ελληνικού πανεπιστημίου και τη δημιουργία εστιών ανομίας και παρανομίας εντός των πανεπιστημίων. Ευτυχώς, αυτή η στρέβλωση παίρνει ένα τέλος με τον νέο νόμο. Στα χρόνια της μεταπολίτευσης, ο πυρήνας του μηνύματος είχε ισχυρή συμβολική σημασία. Το 2011 κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει σοβαρά ότι φοβάται πως θα διωχθεί για την άποψή του – επιστημονική, πολιτική κ.ο.κ. Οι χούντες είναι ήδη σαράντα χρόνια πίσω μας και η μεγαλύτερη τιμή που θα κάναμε στους λίγους που την αντιπάλεψαν και στα θύματά της είναι να κρατάμε τα πανεπιστήμια ανοικτά, να στοχεύουμε στην πρόοδο, να βάζουμε το σπόρο μιας καλύτερης κοινωνίας μέσα από ένα δημόσιο και λειτουργικό πανεπιστήμιο.

Ο νέος νόμος καταλύει παράγοντες που de facto λειτούργησαν ανασχετικά στη ζωή και τη λειτουργία του πανεπιστημίου. Απομένει να δούμε αν η ελληνική πολιτεία θα βοηθήσει την ανασυγκρότηση των πανεπιστημίων με εξορθολογισμό της λειτουργίας τους, με γενναία χρηματοδότηση και υποστήριξη της ακαδημαϊκής κοινότητας, δηλαδή του επιστημονικού προσωπικού και των φοιτητών. Για όσους από εμάς περάσαμε από το ελληνικό πανεπιστήμιο και μετά φοιτήσαμε σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, είναι γνώριμη η γεύση της απογοήτευσης και της απορίας «γιατί όχι και στην Ελλάδα». Οι άνθρωποι υπάρχουν και το απόστημα φαίνεται να έχει σπάσει. Ελπίζω από δω και μπρος να έχουμε μόνο καλύτερες μέρες.