Άκου, (απλέ) ανθρωπάκο!

Προσοχή: ακολουθεί σοβιετικό ανέκδοτο. Ο Χρουστσώφ βγάζει ένα λόγο, αποκηρύσσοντας τη σταλινική περίοδο και την κουλτούρα της λατρείας της προσωπικότητας του πατερούλη. «Στυγερά εγκλήματα έλαβαν χώρα στη διάρκεια της διακυβέρνησης του συντρόφου Στάλιν», είπε. «Πολλοί αθώοι άνθρωποι υπέφεραν. Υπήρξαν τρομερές παραβάσεις της σοσιαλιστικής νομιμότητας», συνέχισε. Μια φωνή από το βάθος προκάλεσε τον Χρουστσώφ: «Και εσύ πού ήσουν όταν όλα αυτά συνέβαιναν;». Ο Χρουστσώφ αντιδρά: «Ποιος το είπε αυτό;». Ακολουθεί νεκρική σιγή – θα μπορούσες να ακούσεις ακόμα και μια καρφίτσα να πέφτει. Ο Χρουστσώφ κουνάει το κεφάλι του. «Εκεί ακριβώς ήμουν…».

Θυμήθηκα το ανέκδοτο καθώς έβλεπα τις ειδήσεις και διάφορα βίντεο στο διαδίκτυο την Τετάρτη το βράδυ και αναρωτιόμουν ποια ανέκδοτα θα λέμε τα επόμενα χρόνια για την Κύπρο. Αν και φαντάζομαι ότι το λαϊκό χιούμορ θα φροντίσει για αυτό το θέμα, προς το παρόν τα έχω βάψει μαύρα για τον ασυγχώρητο επαρχιωτισμό και τις εμμονικές αναφορές των ίδιων λέξεων και την κενότητα του πολιτικού λόγου. Ακούγοντας τις επαναλαμβανόμενες ιδεοληψίες και τις αφόρητες κοινοτοπίες που εκστομίζονται ως περισπούδαστες αναλύσεις, αναρωτήθηκα αν πραγματικά αυτό είναι που μας αξίζει.

Πώς ξεκίνησε το ευρωπαϊκό μας ταξίδι, αγαπητέ αναγνώστη; Ήταν οι λαμπρές εποχές του ελληνικού εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος. Σημίτης, Κληρίδης, Πάγκαλος, Βασιλείου και πάνω από όλα εκείνος ο λαμπρός Κύπριος, ο Γιάννος Κρανιδιώτης, χάραξαν την πρώτη ολοκληρωμένη στρατηγική προσέγγιση στο Κυπριακό, και πολλοί άλλοι που θα παραμείνουν ανώνυμοι ή στις υποσημειώσεις της Ιστορίας, δούλεψαν για να μπει η Κύπρος, με άλυτο το πολιτικό της πρόβλημα, στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Και τα κατάφεραν – όχι εύκολα, όχι απλά. Προϊόντος του χρόνου, ο εκσυγχρονισμός και πολλοί από όσους τον ευαγγελίστηκαν, παραδόθηκαν στη δημόσια αισχύνη – άλλοι δικαίως και άλλοι αδίκως. Ο Κρανιδιώτης χάθηκε στη μοιραία πτήση του 1999 και ο Κληρίδης έχει αποσυρθεί, υπακούοντας στις επιταγές του πανδαμάτορος. Το πολιτικό κενό χάσκει μπροστά μας εδώ και μια δεκαετία, με την αίσθηση να είναι ότι έχουμε ταμπουρωθεί στο μισό γήπεδο, παίζοντας διαρκώς άμυνα.

Σήμερα έχουμε ανάγκη μιας νέας εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής, αλλά είναι εκκωφαντική η απουσία μιας κεντρικής ιδέας καθώς και των δυνητικών φορέων παραγωγής πολιτικής σκέψης. Ακόμα και ένας καλός διαχειριστής, φαντάζει σήμερα ως μια ικανοποιητική λύση, μόνο που κι αυτός αποτελεί μια φευγαλέα φαντασίωση με τα σημερινά δεδομένα. Προς το παρόν φαίνεται να προέχει η πραγματοποίηση μιας κατά το δυνατό καλής και παραγωγικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ. Η αποτίμηση θα γίνει σε έξι μήνες από σήμερα, αλλά μέχρι τότε ας μην παραμείνουμε εκεί που ήταν για χρόνια και ο Χρουστσώφ… Εκεί ακριβώς.